Spotkania w Warszawie dla matek dzieci specjalnej troski

Щеплювати чи не щеплювати? Це питання турбує багатьох батьків з України.

Я особисто проти антиваксерів і вірю в доказову медицину, але люди і ситуації є різні. Що ж говорить польське законодавство про щеплення для українських дітей?

Польське законодавство в цьому питанні однозначне. Після трьох місяців перебування українців у Польщі, відповідно до ст. 17 розділу 1а «Про запобігання та боротьбу з інфекціями та інфекційними хворобами людей» вони підлягають обов’язковій вакцинації. Безкоштовно.

Наслідком ухилення від обов’язку вакцинації є можливість накладення на особу, яка ухиляється, штрафу в межах адміністративної процедури, тобто відповідно до ст. 26 Закону від 17 червня 1966 р. про виконавче провадження. У цій ситуації органом примусового виконання є районний державний санітарний інспектор, на якого покладається обов’язок відкриття провадження та контроль за його перебігом.

Але це ще не все. У такому ж порядку штраф може бути накладено на осіб, які ухиляються від виконання обов’язку з метою примусу їх до цього виконання (відповідно до ст. 119 зазначеного Закону). Штраф накладається місцевим воєводою у формі постанови, його максимальний одноразовий розмір становить 10 000 злотих, і він може бути накладений багаторазово. Звісно, рішення воєводи можна оскаржити.

Проте, закон передбачає іншу можливу санкцію, яка може бути суворішою за грошове покарання. Зокрема, батьки, які ухиляються від щеплення дітей, можуть бути піддані контролю з боку суду з питань опіки та піклування. Суд може порушити справу про обмеження батьківських прав. Під час розгляду справи суд встановлюватиме, чи відповідає відсутність згоди батьків на щеплення інтересам дитини.

Далі — щодо шансів невакцинованій дитині потрапити в садочок, школу чи вищий навчальний заклад.

Більшість державних і приватних садочків не перевіряють книжку про щеплення, а інформацію про щеплення дитини отримують зі слів батьків. До школи теж, за великим рахунком, не можуть не прийняти нещеплену дитину, бо це є обмеженням права на освіту.

Skandal wybuchł w marcu. Podczas satyrycznego programu „IFS – invandrare för svenskar” (Imigranci dla Szwedów) w telewizji publicznej SVT dziennikarka Elaf Ali nazwała ukraińskie uchodźczynie prostytutkami. Odpowiadając na pytanie prowadzącego o to, która grupa imigrantów otrzymała najwięcej pozwoleń na pobyt w Szwecji w 2022 r., stwierdziła, że Ukrainki:

– Są blondynkami i wtapiają się w tłum, więc nie zauważasz ich obecności, z wyjątkiem burdeli.

Ten komentarz wywołał falę oburzenia w mediach społecznościowych.

Chrystyna Hewczuk była jedną z pierwszych osób, które odpowiedziały na skandaliczną uwagę Ali:– Oczywiście rozumiem, że to program humorystyczny i ta uwaga miała być zabawna. Ale miliony ukraińskich kobiet zostały zmuszone do opuszczenia swoich domów nie w poszukiwaniu „łatwej pracy”, lecz by ratować życie swoje, swoich dzieci i rodzin. Mężowie wielu ukraińskich uchodźczyń pozostają w Ukrainie, walcząc, oddając życie za naszą możliwość życia. Myślicie, że są zadowoleni, słysząc takie słowa o swoich żonach, córkach, siostrach?

Chrystyna Hewczuk jest aktywistką organizacji pozarządowej RefugeeHope. UA&SE, organizacji pozarządowej wspierającej Ukraińców w Szwecji. Przebywa w tym kraju od początku inwazji na pełną skalę.

Mówi Sestrom, że w tym czasie wielu ukraińskim uchodźczyniom proponowano świadczenie usług seksualnych za pieniądze – i wiele z nich zostało zgwałconych:

– Co trzecia Ukrainka, z którą rozmawiałam przynajmniej raz podczas mojego pobytu w Szwecji, otrzymała ofertę bycia czyjąś kochanką, „pracy ekstra”. To nie w porządku. Prawda jest taka, że ludzie w Szwecji wykorzystują trudną sytuację ukraińskich kobiet z dziećmi, które są zmuszone przeżyć za 37-71 koron (ok. 135-260 hrywien) dziennie, nie znając języka i społeczeństwa.

‍
Kobiety, które spotkały się z podobnymi sytuacjami, boją się mówić głośno – niektóre w obawie przed napiętnowaniem społecznym, inne – ponieważ nie wiedzą, do kogo zwrócić się o pomoc. Chrystyna przyznaje, że sama spotkała się z podobnymi upokarzającymi propozycjami:
– Czasami słyszysz: „O, jesteś z Ukrainy. Słyszałem, że Ukrainki sypiają za pieniądze...”. Oferują, że będą kochankami. Gdy ubiegasz się o pracę lub mieszkanie, proponują ci, byś została ich kochanką.

Spotkałam się z takimi osobiście. Mówili, że możesz przyjechać i mieszkać przez pewien czas, ale jednocześnie domagali się kontaktów seksualnych. Tak nie powinno być, pomoc powinna być bezinteresowna

„Ukraińskie kobiety są niepoważne”. Nie ma dnia bez stereotypów

Ten stereotyp jest zakorzeniony za granicą od czasów radzieckich. Po upadku ZSRR wiele kobiet wyjechało do pracy w krajach europejskich głównie z powodu ubóstwa. By poprawić swoją trudną sytuację finansową, podejmowały każdą pracę, jaką mogły znaleźć.

– Dalsze rozpowszechnianie takich stereotypów w społeczeństwie jest niewłaściwe, zwłaszcza przywoływanie ich w telewizji. Bo jeśli z ekranu telewizora usłyszysz: „Ukrainki śpią z facetami za pieniądze”, to oczywiście następnego dnia pójdziesz i znajdziesz Ukrainkę, po czym zapytasz ją, czy się z tobą prześpi. Trzeba coś z tym zrobić. Przede wszystkim musimy o tym rozmawiać – mówi Chrystyna Hewczuk.  

Artystka Sonja Carlsson, obywatelka szwedzka, podziela tę opinię. Wybrała Szwecję na miejsce do życia ze względu na jej demokratyczne wartości i wzajemny szacunek między narodowościami. To kraj, w którym każdy ma możliwość swobodnego wyrażania swoich pomysłów i tworzenia, czując wsparcie i zrozumienie ze strony innych. Dlatego takie incydenty w państwowej telewizji są dla niej irytujące:

– Wiesz, czasami pisarze i dziennikarze, szukając sposobów na zwiększenie poczytności czy oglądalności, wykorzystują temat wojny w Ukrainie i kierują uwagę na ukraińskie kobiety. Tworząc o nich negatywne, jako obiektach seksualnych, przyczyniają się do rozpowszechniania i wzmacniania stereotypów, które mogą nie tylko zaszkodzić reputacji tych kobiet, ale także szerzyć fałszywe wyobrażenia o nich wśród mężczyzn w Szwecji.

Z uwagi na rosyjskie narracje i korumpowanie przez Rosjan mediów, zrozumiałe jest, że takie stwierdzenia mogą być częścią ogólnej kampanii mającej dyskredytować Ukrainę

Kraj równych praw i ochrony kobiet

Psycholożka Natalia Kasym mieszka w Szwecji od czterech miesięcy. Nazywa siebie feministką i nie rozumie, jak ktokolwiek może żartować z kobiet, które są ofiarami handlu ludźmi w Szwecji:  

– W Szwecji ludzie, którzy kupują seks, zgodnie z prawem są przestępcami. Mam więc pytanie: Jeśli to nie osoba, która jest zmuszana do sprzedawania swojego ciała, jest uważana za przestępcę, ale ta, która je kupuje, to co jest takiego zabawnego w żartach mówiących o tym, że wciąż istnieją tu podziemne domy publiczne i są w nich kobiety będące ofiarami handlu ludźmi? Gdzie tu miejsce na śmiech? To smutne. Dla mnie oznacza to, że społeczeństwo nie jest w stanie chronić kobiet w trudnej sytuacji. Nawet w krajach, w których ich prawa są najlepiej chronione.

Natalia wybrała Szwecję na miejsce do życia, bo to kraj ze światowej czołówki tych, w których szanuje się równość płci. Kobiety i mężczyźni mają tu równy dostęp do władzy, godnych zarobków i wpływu na społeczeństwo. Szwecja ma nawet państwową agencję ds. równości płci. Natalia podkreśla:

– Dlaczego Szwecja ma najwyższy odsetek pozwów o gwałt w Europie? Bo tutaj prawo zezwala kobiecie na złożenie doniesienia na policję, nawet jeśli chodzi o seks małżeński, ale bez zgody któregoś z partnerów. Oznacza to, że prawa kobiet są tu bardzo dobrze chronione. Jednocześnie mam pytanie do szwedzkiego społeczeństwa:

Macie świetne przepisy, które pomagają chronić kobiety w wielu przypadkach. Dlaczego więc z jakiegoś powodu nie zawsze działają? I dlaczego wasze społeczeństwo śmieje się z kobiet, które są ofiarami przemocy i handlu ludźmi?

Według psycholożki skazanie Elaf Ali, która sama doświadczyła migracji jako dziecko, przeprowadzając się z rodzicami do Europy z Iranu, nie przyniesie pożądanego rezultatu. Konieczna jest rozmowa ze stacją telewizyjną i władzami państwowymi. Jak się okazało, to nie pierwszy raz, kiedy Ukraińcy są wspominani w negatywny sposób w szwedzkich programach telewizyjnych, nawet dyskretnie.

– Widziałam historie o domach publicznych, prostytucji i ukraińskich kobietach. Skojarzenia zostały stworzone przy użyciu manipulacyjnych metod. Dobrze wiemy, jak działa rosyjska propaganda. Wydaje mi się, że jest to jej część. Myślę, że ważne jest, by zakomunikować tej stacji telewizyjnej: „Słuchajcie, tak działa propaganda. Wiemy o tym. Ta propaganda dzieli społeczeństwo. Jedziemy na tym samym wózku”. Najważniejsze, by mówić, nie milczeć. Mówcie o propagandzie, o tym, dlaczego prawo nie działa i o tym, co nazywacie żartami, choć to nie są żarty – podkreśla Natalia.

Co robić i jak się chronić

W dużych miastach w Szwecji istnieją centra doradcze, do których mogą udać się kobiety będące ofiarami. Otrzymają tam bezpłatną i anonimową psychoterapię. Istnieją również specjalne ośrodki rehabilitacyjne, w których kobiety zagrożone prześladowaniem mogą uzyskać schronienie i pomoc.  

– Kiedy tu przyjechałam i zamieszkałam w schronisku dla migrantów, we wszystkich toaletach znajdowały się ogłoszenia w różnych językach: „Jeśli jesteś do czegoś zmuszana, jeśli jesteś zastraszana, jeśli jesteś cały czas obserwowana, to proszę, tu jest numer telefonu, skontaktuj się z nami”. To znaczy, że tutaj możesz znaleźć pomoc, której potrzebujesz – mówi Natalia.

I nie powinnaś milczeć. Po incydencie w szwedzkiej telewizji wśród Ukrainek mieszkających w Szwecji rozprzestrzenił się flash mob z hashtagiem „Ukrainki”. Publikują zdjęcia siebie i swoich miejsc pracy w mediach społecznościowych.

– Poprzez ten flash mob chcemy podkreślić, że nie pracujemy w burdelach. Pracujemy w szkołach, szpitalach i innych instytucjach. Jesteśmy bardzo dobrze wykształcone, więc zwalczamy stereotypy na temat ukraińskich kobiet, kształtowane przez lata. Aby to zrobić, musimy upewnić się, że wszyscy, którzy wyrażają się w podobny sposób jak szwedzka dziennikarka, zostaną pociągnięci do odpowiedzialności. Napisaliśmy już oświadczenie do policji, a także do kanału telewizyjnego, w którym doszło do tego haniebnego incydentu – i do szwedzkiego urzędu ds. mediów – informuje Chrystyna Hewczuk.

Także ambasada Ukrainy w Szwecji powinna poprawić współpracę z organizacjami wewnętrznymi i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, by zapewnić ukraińskim uchodźczyniom nie tylko schronienie, ale także wsparcie psychologiczne i ekonomiczne.

– Ważne jest, aby zapewnić im szkolenia językowe i możliwości rozwoju zawodowego, by ich integracja z nowym społeczeństwem była udana. Takie podejście pomoże im stać się niezależnymi, osiągnąć stabilność i znaleźć swoje miejsce w nowym życiu – mówi Sonja Carlsson.

Warto wspomnieć, że podobne do wspomnianych „żarty” na temat ukraińskich kobiet nie są precedensem, i to nie tylko w Szwecji. W lutym Megan Fox opublikowała na swoim Instagramie zdjęcie z imprezy w Las Vegas.

Fani byli zaskoczeni wyglądem tej 37-letniej aktorki, która na zdjęciu nie przypominała siebie. Niektórzy sugerowali nawet, że poddała się operacji plastycznej. „Okazuje się, że to tylko zacienione zdjęcie z telefonu komórkowego, na którym wyglądałam jak ukraińska dmuchana lalka. W rzeczywistości wyglądam jak jedna z tych superdrogich silikonowych lalek erotycznych, które można kupić tylko w Japonii” – napisała w odpowiedzi aktorka w swoim poście.

W komentarzach do tego wpisu Fox została oskarżona o ksenofobię. Takie słowa obrażają nie tylko ukraińskie kobiety.

"Lesnaja Polana" to państwowy ośrodek opieki psychologicznej i psychiatrycznej dla wojskowych. Od około 30 lat zajmuje się leczeniem bojowników i rodzin poległych w Afganistanie.

W 2018 roku Ksenia Voznitsyna zabrała się za zreformowanie przestarzałej instytucji. W ciągu 5 lat intensywnej pracy przekształciła Lisową Polanę z postsowieckiego sanatorium w Puszczy Wodyckiej w nowoczesny ośrodek.

Voznitsyna jest neurolożką, założycielką i dyrektorką Centrum Zdrowia Psychicznego i Rehabilitacji w Lisowej Polanie oraz autorką modelu organizacyjnego tworzenia ośrodków rehabilitacji zdrowia psychicznego dla ofiar wojny w Ukrainie. Pracuje z ludźmi, którzy przeżyli doświadczenie wojny od 2014 roku i ma unikalne doświadczenie w pracy rehabilitacyjnej i wsparciu psychologicznym dla weteranów obojga płci.

W wywiadzie dla Sestry, Ksenia Voznitsyna opowiedziała, jakie wysiłki musiała podjąć, aby postawić ośrodek na nogi, jak przebiega rehabilitacja wojskowych i jak społeczeństwo powinno spotykać się z osobami powracającymi z wojny.‍

Oksana Szczyrba: Jak udało się Pani przełamać archaiczny system i zreformować ośrodek?

Ksenia Voznitsyna: Można o tym napisać książkę. To było trudne i trwa nadal, ponieważ musieliśmy całkowicie zmienić zasady pracy zespołu. Oprócz lekarzy pracują z nami pracownicy socjalni i menedżerowie. To zupełnie nowa sytuacja dla tej instytucji. Czasami ludzie nie rozumieją, że wybraliśmy jedną specjalizację i chcemy być w niej ekspertami. Chcą jak wcześniej leczyć tu wszystko: ręce, stopy, serce, nerki.

Początkowo spotkaliśmy się z ogromnym oporem. Nawet w 2019 roku, kiedy otwieraliśmy ośrodek, szef Ukraińskiego Związku Weteranów Afganistanu zebrał ludzi, którzy protestowali i żądali odebrania nam pieniędzy. Dopiero ja ich przekonałam.

OS: Czym jest dziś Lisowa Polana? Co robi dla wojska?‍

KV: Jesteśmy centrum eksperckim nie tylko w zakresie udzielania pomocy w przypadku stanów psychotraumatycznych, depresji, lęków, poczucia winy ocalałego, ale także po szoku pourazowym.

Chociaż ten ostatni termin jest przestarzały i walczymy z nim. To tak naprawdę wstrząs mózgu, kiedy dochodzi do urazowego uszkodzenia mózgu, które pozostawia konsekwencje w zachowaniu, psychice i objawach cielesnych.

Naszą odrębną specjalizacją są ludzie, którzy przeżyli niewolę i tortury. Jest to najwyższy stopień ludzkiego okrucieństwa, więc stale się doskonalimy i wciąż szukamy metod, które działają.

Przewinęły się przez nasze ośrodek setki byłych jeńców wojennych - i nie jest to przesada. Teraz liczba takich osób rośnie, więc nasze doświadczenie w niesieniu pomocy jest bardzo ważne. Ośrodek jest przeznaczony dla 220 osób, ale obecnie stale przebywa tu 230-240 osób. Istnieje zapotrzebowanie na większą liczbę pacjentów, więc mamy pomysł, aby otworzyć podobne ośrodki. Jest to projekt pilotażowy i planujemy otworzyć 5-6 kolejnych oddziałów w regionach w oparciu o nasz model.

OS: Jaki procent pacjentów stanowią kobiety, a jaki mężczyźni?

KV: Właściwie nie mamy wielu dziewczyn. Jest 5-7 kobiet na 220 osób, czasami 10. Często są to ratowniczki medyczne i partnerki żołnierzy. Są też żony zmarłych, zaginionych lub uwolnionych. Kiedyś mieliśmy okazję przyjąć grupę 15 dziewcząt z Azowa. Zorganizowaliśmy dla nich program na trzy tygodnie.

OS: Często kontaktuję się z wojskowymi i wiele razy słyszałam, że psychologowie na Ukrainie nie są w stanie zapewnić im wykwalifikowanej pomocy i radzą, by wyjechali do Europy. Czy naprawdę są problemy z terapią wojskowych na Ukrainie?

KV: To jest po prostu wielka głupota. Oczywiście istnieje problem, że niektórzy psychologowie nie są gotowi do pracy z wojskowymi. Dlatego Lisowa Polana jest nie tylko instytucją medyczną, ale także metodologiczną - mamy centrum szkoleniowe.  Od pięciu lat z rzędu szkolimy dużą liczbę psychologów - organizujemy dla nich seminaria i kursy szkoleniowe. W ubiegłym roku udało nam się zorganizować pięć pięciodniowych szkoleń. Zapotrzebowanie na takie szkolenia jest ogromne. Rejestrację zamykamy już pierwszego dnia, bo na 25 miejsc jest 50-70 chętnych.

OS: Istnieją międzynarodowe doświadczenia w zakresie życia i powrotu do zdrowia psychicznego po wojnie. Jest doświadczenie Stanów Zjednoczonych, krajów bałkańskich i Izraela. Czy należy je zastosować na Ukrainie?

KV: Ma to swoje plusy i minusy.

Doświadczenia innych krajów powinny być wykorzystywane. Ale z uwzględnieniem kontekstu ukraińskiego

Nawet przykład Izraela, który jest nam stale podsuwany, mówiąc, że nasze doświadczenie jest podobne, nie jest teraz odpowiedni. Praktyki rozwijane w Izraelu przez 70 lat, jeszcze do nas nie dotarły. My, na przykład, w ogóle nie prowadzimy profilaktyki. Zagraniczni terapeuci często mówią, że terapia powinna być prowadzona w cichym miejscu. Ale na Ukrainie nie ma spokojnych miejsc do terapii. Wielu żołnierzy ma krewnych pod ostrzałem rakietowym, sam żołnierz jest stale w niebezpieczeństwie, cierpi na urazy psychiczne, martwi się o swoich ludzi na tyłach.

Staramy się stosować kilka metod. Używamy nawet specjalistycznej jogi uczącej spania - tego w szczególności nauczyliśmy się w Amerykańskim Instytucie Jogi. Chłopcy chętnie ćwiczą, a ich sen się poprawia. Możemy się wiele nauczyć od naszych zagranicznych partnerów, ale rezultaty zależą od jednostki i warunków, w jakich żyje.

OS: Jak przebiega rehabilitacja personelu wojskowego?

KV: Zazwyczaj nie można tego nazwać rehabilitacją, ponieważ to proces medyczny. Jeśli żołnierze są ranni, najpierw przechodzą leczenie chirurgiczne lub urazowe, a następnie przenoszą się na oddział, gdzie pracują z fizjoterapeutami. Jest to klasyczne podejście rehabilitacyjne. W naszym ośrodku proces leczenia trwa 3-4 tygodnie i obejmuje szereg zabiegów medycznych i niemedycznych, wsparcie społeczne - to nasze holistyczne podejście biopsychospołeczne.

Oznacza to, że pracujemy nie tylko z umysłem i ciałem, ale także z tzw. komponentem społecznym.  Błędem jest przekonanie, że trauma psychiczna powinna być leczona tylko przez psychologów, ale w rzeczywistości trauma dotyczy nie tylko stanu psychicznego, ale całego ciała, trauma wpływa na mechanizmy neuroendokrynne i hormonalne, ciało i mięśnie.  

Dlatego oprócz neurologów i dużego zespołu specjalistów zdrowia psychicznego, pierwsze piętro skrzydła rehabilitacyjnego zajmują sale rehabilitacji ruchowej. Podczas leczenia pacjent ma określony program, który trwa prawie cały dzień. Daje to bardzo dobre efekty. Ważne jest kompleksowe podejście, ponieważ jest najbardziej skuteczne. Nawiasem mówiąc, metody leczenia żołnierzy płci żeńskiej i męskiej są prawie takie same. Nie ma większych różnic, ponieważ traumatyczne doświadczenie jest dość złożone i tylko potrzeby mogą się różnić. Jednak podejście do leczenia jest ujednolicone i znormalizowane niezależnie od płci.

OS: Jak można do Was trafić?

KV: Przyjmujemy ludzi tylko ze skierowaniem, a biorąc pod uwagę, że są to wojskowi, musi to zrobić odpowiednia jednostka wojskowa.

OS: Czyli sam żołnierz nie może się zgłosić?

KV: Nie. Oczywiście mogą się ubiegać o przyjęcie, ale musimy to skonsultować z władzami wojska. Do 2022 roku zwykli obywatele przychodzili do nas ze skierowaniem od lekarza rodzinnego. Mogli też aplikować na własną rękę, pod warunkiem, że był to stan krytyczny - na przykład mieli myśli samobójcze.

OS: Jaka jest różnica między waszym ośrodkiem a innymi?

KV: My zajmujemy się niewidzialnymi ranami. Naszym wyróżnikiem jest ogromny zespół doświadczonych psychologów i psychoterapeutów z szefową, Tatianą Sirenko, która prowadzi z pracownikami superwizje i rozmowy, wspiera ich zdrowie psychiczne, ponieważ pracują z ciężką traumą. Wprowadziliśmy do zespołu menedżerów przypadków klinicznych. Dziś jest to pięć dziewczyn, naszych wyjątkowych asystentek. Teraz nie wyobrażam sobie, jak możemy pracować bez nich, ponieważ nasi pacjenci potrzebują znacznie więcej uwagi, wsparcia i pewnego rodzaju wyjaśnienia, co i gdzie się znajdują. Dlatego ważne jest, aby zarządzać tym ogromnym programem, aby się w nim nie zgubić.

Menedżerowie mogą przyjść na oddział i przypomnieć, że o 10:00 są zajęcia. Lekarz i psycholog nie mają na to czasu, wykonują swoją wysoce specjalistyczną pracę polegającą na leczeniu lub sesjach psychoterapii, a w międzyczasie pacjent porusza się w naszej przestrzeni i musi wiedzieć, o której godzinie i jakie ma zajęcia.

Osoby z szokiem pourazowym mają pewne zaburzenia poznawcze, ludzie, którzy przeżyli niewolę i tortury, mają zaburzone poczucie czasu, zwłaszcza gdy byli w niewoli przez długi czas, więc często mogą się spóźniać lub przychodzić wcześniej.

Tacy pacjenci potrzebują wsparcia. I to jest naprawdę fantastyczne doświadczenie. Wszystkie szpitale wojskowe w Ameryce mają takich menedżerów przypadków. Menedżerowie ci organizują również przedterapeutyczne zajęcia rekreacyjne: pacjenci grają w gry poznawcze, pamięciowe i uważności; rysują, uczestniczą w konkursach na świeżym powietrzu. Zaprezentowaliśmy nawet naszych case managerów, a w przyszłym roku chcemy opracować dla nich opis stanowiska pracy. Bo teraz wszyscy chcą takich menedżerów w szpitalu, ale trzeba ich jakoś zatrudnić.

OS: Czy finansowanie Centrum jest wystarczające?

KV: Jesteśmy instytucją państwową i należymy do Ministerstwa Zdrowia. Ministerstwo bardzo nas wspiera. W 2021 roku po raz pierwszy od wielu lat otrzymaliśmy bardzo dużą kwotę. Następnie dokonaliśmy pewnych napraw w skrzydle rehabilitacyjnym i zakupiliśmy prawie cały niezbędny sprzęt. Nadal musimy wyremontować poradzieckie pomieszczenia. Nasza instytucja jest objęta programem naprawczym Banku Światowego. Istnieje program, który zapewnia fundusze na naprawę i przywrócenie infrastruktury w takich instytucjach. Dlatego jesteśmy w trakcie prac remontowych. Otrzymaliśmy grant w wysokości 250 tys. euro od Ambasady Belgii i 350 tys. euro od Ambasady USA. Przeprojektowujemy starą bibliotekę - będzie to nasza przestrzeń do coworkingu i warsztatów artystycznych; obok będzie kawiarnia z częścią wypoczynkową. Robimy to wszystko dzięki funduszom z Ambasady Amerykańskiej i kończymy remonty dużych sal rehabilitacyjnych na koszt Belgów, ponieważ mamy wielu pacjentów i wykonujemy dużo pracy grupowej, gdzie musimy zgromadzić 20-40 osób jednocześnie. Na szczęście ciągle dostajemy coś z różnych źródeł.

OS: W dzisiejszych czasach psychologowie bardzo lubią używać terminu PTSD, mówiąc, że prawie wszyscy wojskowi i cywile mają z nim do czynienia. W jednym z wywiadów powiedziała Pani, że rzadko diagnozujesz PTSD i że to zaburzenie rozwija się znacznie dłużej u niewielkiej liczby osób. Dlaczego tak jest?

KV: Nie mamy jeszcze wielu statystyk, ale globalne statystyki jasno pokazują, że 10-20% ludzi może rozwinąć PTSD. Są to ludzie, którzy doświadczyli wojny, utraty bliskich, zagrożenia własnego życia, ataków rakietowych. PTSD nie rozwija się w wyniku rozwodu lub utraty pracy. Ogólnie rzecz biorąc, przy dobrym wsparciu osoba może dość szybko wyleczyć się z PTSD.

Oczywiście wszyscy doświadczamy traumatycznych wydarzeń, wyczerpania emocjonalnego i zaburzeń snu, ale to nie jest PTSD. Dlatego bardzo nieprofesjonalne i niepoprawne jest twierdzenie, że każdy będzie miał PTSD.

OC: Powiedziała Pani, że społeczeństwo jest straumatyzowane, ale czy społeczeństwo wie, jak radzić sobie ze stresem?

KV: Zdecydowanie tak, w przeciwnym razie byłoby więcej zaburzeń. Tak, przeżywamy traumę, ale w większości przypadków jesteśmy w stanie ją "przetrawić".

Ogólnie rzecz biorąc, Ukraińcy mają spore doświadczenie z traumatycznymi wydarzeniami - w naszej historii wiele się wydarzyło.

Jeśli już żyjemy w tym koszmarze, to nie będzie możliwe po prostu przeżycie go ponownie, musimy sprawdzić, czy dobrze śpimy, ponieważ wiele procesów regeneracyjnych zachodzi podczas snu. W dzisiejszych czasach wiele osób stara się chodzić na siłownię, biegać, aby wspierać się fizycznie i komunikować się z przyjaciółmi i podobnie myślącymi ludźmi. Bardzo ważne jest, aby mieć ludzi, z którymi można porozmawiać o wszystkim, ponieważ często zamykamy się w sobie z powodu traumatycznych wydarzeń. Obecnie jest coraz więcej zmęczonych ludzi, ponieważ minęły dwa lata od rozpoczęcia wojny na pełną skalę. Widzę to zmęczenie u moich kolegów, więc staramy się wychodzić w piątki, na przykład do teatru, w małej grupie 10-15 osób. Prowadzimy superwizje, aby wspierać zdrowie psychiczne tych, którzy pracują z traumą. Bardzo ważne jest, aby nie bać się dbać o siebie. Nie odkładaj swojego życia na później. Nie wiadomo, kiedy ten czas nadejdzie i czy w ogóle nadejdzie. Musisz czerpać z życia jak najwięcej. Wszystko to pomaga walczyć ze stresem.

Jeśli wrócisz do domu z pracy i położysz się na kanapie, aby oglądać telewizję, to nie pomoże. Idź na spacer, idź na wystawę z przyjaciółmi, zmień otoczenie w domu.  To proste rzeczy, ale bardzo dobrze wpływają na stan psychiczny

OS: Dużo pisze się o tym, że społeczeństwo jest kompletnie nieprzygotowane na spotkanie z tymi, którzy wrócą z wojny - straumatyzowanymi chłopcami i dziewczętami. Nawet dzisiaj nasze społeczeństwo nie wie, jak rozmawiać z żołnierzami. Dlatego przede wszystkim ludność cywilna musi być przygotowana psychicznie do komunikacji z tymi, którzy są na wojnie. Czy rzeczywiście tak jest?

KV: To rażące nieporozumienie, że rehabilitacja psychologiczna jest konieczna i wszyscy powinni być leczeni, ponieważ nie wszyscy będą jej potrzebować i nie wszyscy wrócą w stanie wymagającym takiej pomocy. Będzie pewna liczba osób, które naprawdę będą potrzebowały profesjonalnej pomocy. Wiodącą rolę w ich powrocie do zdrowia i rozwoju bardziej złożonych stanów psychicznych będzie odgrywać wsparcie społeczeństwa. Powszechnie przyjmuje się, że sposób, w jaki się spotykasz, decyduje o tym, czy trudny stan się rozwinie. Ludzie wracają z frontu z różnymi doświadczeniami i powinni być traktowani z szacunkiem i wdzięcznością. Będzie to swego rodzaju baza dla całego powrotu do zdrowia.

Lepiej jest unikać wszelkich kłótni i konfliktów. Nie bój się ludzi, patrz im w oczy, pytaj, jeśli czegoś nie wiesz. Zapytaj: Czy jest coś, co mogę zrobić, aby pomóc? Nawet jeśli jest to osoba niepełnosprawna, nie spiesz się z pomocą od razu, ale najpierw zapytaj.  Musisz pamiętać, jaką wyjątkową służbę wykonali dla nas ci ludzie, co przeżyli w straszliwym mrozie, z odmrożeniami, w ciągłym strachu przed ostrzałem, w niewoli itp.

Po prostu pamiętaj o każdym, kogo spotkasz, co zrobił dla ciebie na froncie

OS: Jak dochodzisz do siebie?

KV:  Sen jest bardzo ważny. Upewniam się, że śpię 7-8 godzin. Kładę się spać o 21-22 razem z moim dzieckiem. Jeśli śpię 3-4 godziny, natychmiast odczuwam wpływ na moją wydajność i emocjonalność. Jestem bardzo towarzyską osobą i zawsze szukam kogoś, z kim mogłabym się spotkać w weekend, wyjść na miasto, wypić kieliszek prosecco. To jest moje wsparcie i pomaga mi dojść do siebie.  Moja praca również pomaga, ponieważ ilość wdzięczności, którą słyszę w pracy, natychmiast mnie doładowuje. Kiedy nasi podopieczni są wypisywani i mówią, że nigdzie indziej nie otrzymali takiej opieki i dziękują nam, wszystko co złe rozpływa się w powietrzu.