Ciąg dalszy nastąpi: kontynuacje 12 serialowych hitów w 2025

1. 20 dni w Mariupolu

Oscar dla najlepszego pełnometrażowego filmu dokumentalnego, BAFTA dla najlepszego filmu dokumentalnego. 20 nagród międzynarodowych i krajowych.

To pierwszy ukraiński Oscar w historii – a także pierwsza ukraińska BAFTA.

Przemówienie reżysera filmu Mścisława Czernowa podczas ceremonii wręczania Oscarów trafiło już do podręczników: „Chciałbym nigdy nie nakręcić tego filmu, nigdy nie pojawić się na tej scenie. I chciałbym, żeby Rosja nigdy nie zaatakowała Ukrainy. Gdybym tylko mógł wymienić tę nagrodę na to, by Rosja nie okupowała naszych miast, nie zabijała moich rodaków, uwolniła wszystkich ukraińskich żołnierzy i cywilów, którzy są teraz w więzieniach i jako zakładnicy”.

„20 dni w Mariupolu” to nie tylko kronika wydarzeń w pierwszych dniach rosyjskiej inwazji. Film pokazuje również pracę naszych dziennikarzy wojennych. To także dzieło fotografa Jewhena Małoletki i producentki Wasylisy Stepanenko.

– Kadry z „20 dni w Mariupolu” to ból, który pozostanie ze mną na zawsze – mówił Małoletka w wywiadzie dla Sestr. – Oglądałem ten film wiele razy, ale już nie płaczę, chociaż mam w sobie bardzo ciężkie i silne emocje.

– Ból nie zniknął, ale nauczyłam się z nim żyć. I pracować. Teraz widzę wszystko przez obiektyw mojej kamery – wyznała nam z kolei Wasilisa Stepanenko.

Co ciekawe, po „20 dniach w Mariupolu” Mścisław Czernow nakręcił „2000 metrów do Andrijiwki”. Ten film również zaczyna zdobywać nagrody, np. na festiwalu „Sundance”.

2. Jesteś kosmosem ("Ти — космос")

Główna nagroda na Golden Octopus Film Festival w Strasburgu, specjalne wyróżnienie na Leeds International Film Festival, dwie główne nagrody na Paris International Fantastic Film Festival (PIFFF), nagroda dla najlepszego reżysera na Festiwalu Filmowym w Cottbus, nagroda dla najlepszego aktora na Międzynarodowym Festiwalu w Salonikach, najlepszy film fabularny na Trieste Science+Fiction Festival.

Film zadebiutował na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Toronto (TIFF), po czym został pokazany w Cannes, gdzie zdobył nagrodę First Cut Lab Award na targach filmowych Marché du Film. „Jesteś kosmosem” został też uznany za jeden z najlepszych filmów roku przez Brytyjski Instytut Filmowy. Co ciekawe – nie został jeszcze wypuszczony do dystrybucji.

Reżyser i scenarzysta Pawło Ostrikow pracował nad nim przez 7 lat. Ukraiński kierowca ciężarówki Andrij leci w kierunku czarnej dziury statkiem kosmicznym, ale dochodzi do eksplozji – i Ziemia znika. Wygląda na to, że Andrij jest jedyną żywą osobą w całym Wszechświecie. I wtedy kontaktuje się z nim francuska naukowczyni Catherine – postanawiają polecieć sobie na spotkanie. Ta podróż potrwa kilka lat.

– Każdy czuł się samotny, nawet jeśli miał przyjaciół i bliskich – mówi reżyser Pawło Ostrikow. – W każdym filmie pokazuję jakieś wyjście z takiej sytuacji: że musimy znaleźć kogoś innego, że musimy nawiązywać kontakty, szukać ludzi takich jak my i wydostać się z dołka. Bo to naprawdę duży problem – nie tylko dla konkretnej osoby, ale dla całej ludzkości.

W Ukrainie film trafi do kin wiosną 2025 roku.

3. Obłąkani ("БожеВільні")

Ten pierwszy w historii film fabularny o psychiatrii karnej w ZSRR zdobył główną nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym OKO Global w Bułgarii. Iwan Tyszczenko, dyrektor artystyczny filmu, otrzymał również nagrodę „Za rozwiązania artystyczne” na festiwalu Alexandre Trauner Art/Film na Węgrzech.

Film Denysa Tarasowa został zaprezentowany na Warszawskim Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w październiku 2024 roku. Opowiada historię Andrija Dowżenki, który żył w ZSRR w latach 70. XX wieku. Został wysłany do szpitala psychiatrycznego z powodu swojej miłości do zachodniej muzyki rockowej, wówczas zakazanej. Bohater staje przed wyborem: współpracować z KGB i wydostać się z psychuszki albo opowiedzieć o dysydentach torturowanych przez sowiecki reżim w szpitalach psychiatrycznych.

Zdjęcia do filmu zrealizowano w kijowskim w Szpitalu Psychiatrycznym im. Pawłowa, gdzie scenograf Iwan Tyszczenko odtworzył piętra i dziedzińce kliniki w latach 70. XX w. Główną rolę zagrał Kostiantyn Temliak, który służy dziś w Siłach Zbrojnych Ukrainy.

– Rok temu nie potrafiłem odpowiedzieć na pytanie, czy warto inwestować w kino lub teatr teraz, podczas wojny na pełną skalę – mówi Temliak. – Ale dziś wiem na pewno, że tak. Społeczna adrenalina, która istniała na początku inwazji, dziś słabnie, ale musimy się trzymać. Bo jeśli nie będziemy dostarczać ukraińskich treści wysokiej jakości, tę lukę wypełni coś innego.

‍4. Na zawsze - na zawsze ("Назавжди-назавжди")

Zwycięzca Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cottbus w Niemczech, Nagroda FIPRESCI (Międzynarodowa Nagroda Krytyków) oraz główna nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Stambule, w programie Konkursu Międzynarodowego.

Dramat „Na zawsze – na zawsze” to opowieść o nastolatkach dorastających w warunkach niestabilności społecznej i braku uwagi ze strony rodziców. Światowa premiera filmu odbyła się na Festiwalu Filmowym w Wenecji w programie Orrizonti Extr we wrześniu 2023 roku.

– Ten film to pieśń miłosna dedykowana zagubionym nastolatkom końca lat 90., którzy dorastali wśród postsowieckich ruin i dobrze przyswoili sobie zasadę: jeśli nikt cię nie kocha, nie przeżyjesz – wyjaśnia reżyserka Anna Buriaczkowa.

5. Kroki ("Степне")

Zwycięzca w kategorii „Najlepszy reżyser” na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Locarno oraz Nagroda Publiczności na 35. Festiwalu Filmowym w Trieście.

Akcja filmu rozgrywa się na tle oszałamiających ukraińskich zimowych krajobrazów, znikających wiosek i rosnącego poczucia wyobcowania w postsowieckim społeczeństwie. „Kroki” to historia Anatolija, który wraca do domu z wielkiego miasta, by zaopiekować się umierającą matką. Odejście matki, spotkanie z bratem i kobietą, którą kocha, skłaniają go do refleksji nad dokonanymi wyborami życiowymi. Niespodziewanie, tuż przed śmiercią, matka opowiada Anatolijowi o skarbie, który zakopała w stodole...

– Moment pożegnania i zniknięcia bardzo mnie interesuje, ponieważ obserwuję, jak znika część przeszłości mojego kraju i przeszłości moich rodziców – mówi reżyserka Maryna Wroda. – Charakter starych ukraińskich wsi, ludzie, którzy wciąż tam mieszkają, ale są już poza systemem, wszystko to niesie ze sobą piękno umierania, które jest uderzające.

6. Morena ("Морена")

„Najlepszy film pełnometrażowy” na Tokyo Horror Film Festival w Japonii.

„Morena” to pierwszy ukraiński thrash-folk-horror z elementami erotyki. Zakochani Ania i Jurko przyjeżdżają do ukraińskiej wioski w Karpatach, by odwiedzić rodziców dziewczyny. Podczas święta Kupały miejscowa podrywaczka Iwanka, zwana Moreną, wpada w oko Jurkowi i oczarowuje go.

– Nie potrafię oglądać współczesnych horrorów – wyznaje reżyser Serhij Ałoszeczkin. – Są przygnębiające i nudne. Gatunek wiele na tym traci, bo horrory służą rozrywce, a nie odczytywaniu morałów.

Film został nakręcony przed inwazją, w 2018 roku. W kinach pojawił się jesienią 2024 roku, dlatego wielu Ukraińców nie uważa historii w nim pokazanych za przerażające.

7. Dżamala. Pieśni wolności ("Jamala. Songs of freedom")

Zwycięzca na festiwalu Cannes Corporate Media & TV Awards w Cannes.

„Czytam i nie mogę w to uwierzyć – napisała Dżamala w swoich mediach społecznościowych o filmie dokumentalnym nakręconym przez newsroom Głosu Ameryki. – Spośród prawie 800 zgłoszeń z 46 krajów jury w Cannes wybrało ten dokument, który zdobył Złotego Delfina w kategorii „Human Concerns and Social Issues”. Ten film jest o każdym z nas. Każda klatka pokazuje, przez co Ukraińcy przechodzą od trzech lat. I o naszej desperackiej walce o wolność.

8. Miesiąc miodowy ("Медовий місяць")

Grand Prix Jury „Złoty Atlas” na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Arras, Grand Prix „Jeleń Scytyjski” na Festiwalu Filmowym „Molodist”.

„Miesiąc miodowy” miał swoją premierę na 81. Festiwalu Filmowym w Wenecji. To dramat psychologiczny z elementami thrillera o parze uwięzionej w swoim mieszkaniu na przedmieściach Kijowa podczas rosyjskiej okupacji.

– „Miesiąc miodowy” dobrze spełnia swoją misję – mówi mówi reżyserka filmu Żanna Ozirna. – Postrzegam ten projekt jako dyplomację kulturalną, co dla mnie oznacza, że jest to film wyjaśniający obcokrajowcom rzeczywistość Ukrainy, której nie do końca rozumieją.

9. Eksplozje przy muzeum ("Вибухи біля музею")

Najlepszy krótkometrażowy film dokumentalny na Warszawskim Międzynarodowym Festiwalu Filmowym.

Krótkometrażowy film dokumentalny o rabunku Muzeum Sztuki w Chersoniu podczas okupacji, którego autorami są Roman Chimej i Jarema Małaszczuk.

Zanim zostało splądrowane przez rosyjskich okupantów, muzeum posiadało największą i najstarszą kolekcję antyków w południowej Ukrainie. Znajdowało się tam ponad 173 000 artefaktów z okresu obejmującego siedem tysiącleci, od scytyjskiego złota po broń z czasów II wojny światowej. Dwa tygodnie przed wyzwoleniem Chersonia przez Ukraińców rosyjskie siły okupacyjne dokonały wielkiego rabunku, wywożąc zbiory. Teraz, gdy Rosjanie nieustannie bombardują miasto, muzeum otwiera swoje podwoje – na zwiedzanie pustych sal wystawowych...

10. Jaremczuk: Niezrównany świat piękna ("Яремчук: Незрівнянний світ краси")

Najbardziej dochodowy film dokumentalny w historii ukraińskiej dystrybucji krajowej. Łączne wpływy kasowe wyniosły ponad 15,2 miliona hrywien.

– To film, który opowiada historię ukraińskiej muzyki lat 70. i 80. za pośrednictwem jednej osoby – mówi reżyser Artem Hryhorian.

Został wyprodukowany przez Marię Jaremczuk, córkę Nazarija [Nazarij Nazarowicz Jaremczuk – ukraiński śpiewak estradowy – red.].

– Kiedy otwierałam domowe archiwa zespołu, niespodziewanie znalazłam filmy, których nigdy wcześniej nie widziałam. Na przykład film pokazujący, jak mój tata robi mi zdjęcia. W ogóle go nie pamiętam, bo byłam malutka, gdy odszedł. Dlatego takie chwile są bezcenne.

Silna kobieta w filmie oczywiście różni się od silnego mężczyzny, ponieważ z reguły jej siła nie polega na muskulaturze i zdolności do narzucenia komuś czegoś w fizycznej walce. To już nie lata 80., czasy, w których porządek ustalały pięści Cynthii Rothrock – mistrzyni sztuk walki i aktorki. Teraz siłę kobiet manifestuje się albo poprzez efekty specjalne (jak w przypadku Gal Gadot w komiksowej „Wonderwoman”), albo poprzez siłę autorytetu (jak w przypadku Robin Wright w serialu „House of Cards”). Oczywiście pięści nadal są obecne (nie zapominajmy o Ginie Carano w „Knockout”), ale opcja przemocy stała się bardziej atrakcyjna i, jak widać, bardziej skuteczna. A wraz z nią powiększyła się paleta możliwości wpływania, przewodzenia, zabijania, mszczenia się i rządzenia. Choć czasem odbywa się to w sposób karykaturalny, czasem jest zbyt idealistycznie, a przez to mało realistycznie.

W tegorocznych serialach z mocnymi kobietami widz dostaje wszystko: zachwyt i przerażenie, czasem uśmiech – a czasem łzy. Są w nich nieokiełznane ekscentryczki, profesjonalistki z sił specjalnych, ambitne dyplomatki, utytułowane sportowczynie, mściwe córki i zakochane żony.

„Yellowstone” (USA, SkyShowtime)

Ten epicki dramat rodzinny Taylora Sheridana porównywany do literackiej „Sagi rodu Forsythów” Johna Galsworthy'ego. „Yellowstone” jest historią walki między postępem, z jego niszczeniem lasów, mórz i tradycyjnych kultur – i tradycją, z jej etosem bycia twardym i opornym na ciosy, by przetrwać we wrogim świecie. Beth Dutton (Kelly Reilly), kobieta z ranczerskiej rodziny, żyje w zgodzie z tradycyjnymi zasadami swojego ojca, Johna Duttona (Kevin Costner), choć jest świetną prawniczką i zna świat finansjery. Jest inteligentna, nieokiełznana, pewna siebie i seksowna. Najlepsza!

„Szogun” (USA, Disney+)

Mariko (Anna Sawai) jest z pozoru inna niż Beth Dutton z „Yellowstone”. W XVI-wiecznej Japonii, kraju, w którym obowiązuje okrutny system feudalny i bezwzględne posłuszeństwo kobiet wobec mężczyzn, wygląda na nieszczęśliwą i słabą. Ale jest silniejsza niż otaczający ją mężczyźni, choć już dawno temu chciała umrzeć, cierpiąc z powodu upokorzenia i zhańbienia swojej rodziny. Służy i jest uległa, pielęgnując w sercu pragnienie zemsty. Piękna, inteligentna, religijna (katoliczka) i oddana – jest świecącą gwiazdą pośród ciemności.

„Wiatr zmian” (Korea Południowa, Netflix)

Kiedy się żyje w demokratycznym społeczeństwie, gdzie każdy twój ruch jest chroniony przez system praw i zasad, a sama płeć nie daje przewagi – wówczas dwoje ludzi, mężczyzna i kobieta, będąc na szczycie struktur władzy, staje się potężnymi siłami yin i yang. Pod względem gatunkowym „Wiatr zmian” jest koreańskim odpowiednikiem amerykańskiego hitu politycznego „House of Cards”. Zasadniczo chodzi tu jednak o konfrontację prawdy/uczciwości z korupcją. Tak się złożyło, że prawda jest reprezentowana przez męskiego bohatera, a korupcja przez postać kobiecą. W tym przypadku dla nas liczą się jednak nie względy moralne, ale to, jak manifestuje się kobieca siła – a jest ona niezwykła. Bo tylko poprzez swoją śmierć bohater grany Kyung-gu Sola jest w stanie zdemaskować machinacje swojej przeciwniczki, granej przez Hee-ae Kim. Tylko w ten sposób mężczyzna może pokonać kobietę, która postanowiła pokazać swoją determinację i siłę perswazji. Pewnie ta bitwa zakończyłaby się inaczej, gdyby prawda była po jej stronie...

„The Serpent Queen” (USA, Starz)

Idealistka Katarzyna, dumna ze swojego pochodzenia (z rodu Medyceuszy), zakochuje się w swoim mężu, królu Henryku II z Walezjuszów [późniejszym ojcu polskiego króla Henryka Walezego – red.]. Niczego to jednak nie zmienia, a jedynie pogorsza jej egzystencję – kobieta dojrzewa, nieustannie się wszystkim kłaniając i rodząc kolejne dzieci. Aż w końcu zaczyna rozumieć, że aby przetrwać i wznieść się na wyżyny, musi nadepnąć na gardło każdemu, kto stanie na jej drodze. Inteligentne sztuczki, gry pozorów, zakulisowe negocjacje i intrygi, których staje się mistrzynią, sprawiają, że to ona przeżywa wszystkich swoich wrogów. Samantha Morton w roli Katarzyny zagrała życiową rolę.

„Scar” (Hiszpania, Amazon Prime/rtve)

Zemsta to najlepsza opowieść naszych czasów, szczególnie dla Ukraińców, wziąwszy pod uwagę już nawet nie te 300 lat krwawych „braterskich” stosunków z Rosjanami, ale obecną, najkrwawszą, wojnę.

W hiszpańskiem serialu mścicielką jest Ukrainka. Jej rodzina została brutalnie zamordowana przez rosyjskich najeźdźców, którzy w 2008 r. najechali małą wioskę Swesa w obwodzie sumskim. Od tego czasu cudem ocalała dziewczyna codziennie obiecuje sobie i światu: „Rozczłonkuję ich ciała tak, jak oni rozczłonkowali twoje, tato”. Dorastając jako sierota na ulicy, wśród bezdomnych, kieszonkowców i gangów, dziewczyna staje się twarda i zahartowana. Podróżuje po miastach i krajach, tropiąc przestępców i zabijając ich z nieuchronnością godną Nemezis. Jest furią Ukrainy, a imię jej Zemsta.

„Lioness” (USA, Paramount+)

Chociaż bohaterki tego serialu potrafią posługiwać się pięściami, główną metodą rozwiązywania problemów w „Lioness” jest polityka połączona z bronią. Bo dla kobiet to znacznie skuteczniejsze sposoby kontrolowania rzeczywistości. Reprezentantkami obu tych światów są postacie dwóch silnych kobiet, grane przez dwie znane aktorki: Nicole Kidman („Praktyczna magia”), której bohaterka reprezentuje rząd najpotężniejszego kraju na świecie, oraz Zoe Soldana („Strażnicy Galaktyki”), której umiejętność strzelania lub kontrolowania tych, którzy potrafią strzelać, jest równie duża. Do tej historii dodane zostają kobiety-komandosi, zdolne do latania helikopterami bojowymi i strzelania z wszelkiego rodzaju broni.

„Until I Kill You” (Wielka Brytania, ITV Studios)

W przeciwieństwie do „plastikowej” Wonderwoman, tutaj bohaterka nie posiada nadprzyrodzonych mocy ani hollywoodzkiego saksapilu. Wręcz przeciwnie: jej zwyczajność i fizyczna słabość pozwala jednemu maniakowi terroryzować ją, bić – i prawie zabić. Ale w tym serialu chodzi o siłę psychiczną i duchową postaci Delii, a grająca ją brytyjska aktorka Anna Maxwell jest bardziej przekonująca niż efekciarska Wonderwoman – Gal Gadot. Choć nie walczy i nie lata, to przezwycięża swój strach, by zeznawać w sądzie, przeżywa kolejny atak, a potem pisze o tym książkę. To naprawdę silna bohaterka, przezwyciężająca ból i przerażenie, pokonująca swoje naturalnie słabe ja i społeczeństwo z jego obłudnym kultem ekranowych supermocy. Bez wątpienia Maxwell zagrała jedną z najlepszych kobiecych ról tego roku.

Wszystkie zdjęcia: materiały prasowe

Unikanie komplementów przy jednoczesnym poruszaniu drażliwych tematów to specjalność polskiego kina. Już od lat 60. Andrzej Wajda toczył symboliczne wojny z systemem komunistycznym i jego wyobrażeniem o ludziach jako figurach z kamienia czy stali. Z nastaniem niepodległości tamte metafory szybko odeszły w przeszłość. Reżyserzy zaczęli mówić wprost i ostro, obnażając miałkość ludzi obojętnych na system, w którym gnili. W latach 90. to od „Psów” Władysława Posikowskiego zaczęła się walka filmu z korupcją w milicji i bezpiece, a mafia stała się pełnoprawnym tematem dla filmowców. W latach 2000., po wojnie między mafią a policją, pojawił się Patryk Vega ze swoim „Pitbullem”, przez kolejne dwie dekady wypuszczając kolejne filmowe i serialowe kontynuacje i rozwinięcia wątków tej opowieści – jak choćby „Pitbull. Nowe porządki”, „Pitbull. Niebezpieczne kobiety czy „Kobiety mafii”.

W zasadzie tylko Wojciech Smarzowski był w stanie przedrzeć się przez ten niekończący się zalew produkcji Vegi – człowieka orkiestry polskiego kina sensacyjnego. Jego „Dom zły” i „Drogówka” były dziełami na najwyższym poziomie artystycznym i zasłużenie zdobyły uznanie na całym świecie.

Prawdopodobnie to właśnie dzięki tym dwóm reżyserom w latach 10. i 20. XXI wieku globalne serwisy streamingowe z ochotą sięgały po polskie kryminalne filmy długometrażowe: HBO wyprodukowało „Watahę”, Canal+ „Ślepnąc od świateł” i „Furiozę”, a Netflix „Rojsta”.

„Idź przodem, bracie” kontynuuje tę tradycję, w której losy byłego policjanta i mafii są ze sobą ściśle powiązane

I właśnie za to serial dostaje ode mnie pierwszy punkt – za kolejną opowieść o tajnych kryminalnych powiązaniach prawa i przestępczości, które w swoim czasie obnażyli twórcy zarówno „Ojca chrzestnego”, jak „Ośmiornicy”.

Oskar Gwiazda, główny bohater „Idź przodem, bracie” (gra go Piotr Wiktowski), jest członkiem z jednostki specjalnej policji, który sam staje się przestępcą, najpierw dokonując rozbojów, potem morderstw, a w końcu przyłączając się do mafii. To jego historia stanowi centrum dramaturgiczne filmu, ponieważ jego przejście z jasnej strony na ciemną odbywa się nie w sposób oczywisty i gwałtowny, lecz stopniowo, pod wpływem okoliczności i wynika z poświęcenia dla bliskich mu ludzi. Martwił się o ojca, ale ten umarł. Chciał ocalić swój dom, lecz zamiast tego mimowolnie przyczynił się do zniszczenia rodziny swojej siostry. Do tego dochodzą jego długi, ataki paniki i zwolnienie z policji. Z każdej strony kozy wskakują na to pochyłe drzewo, łamiąc jego gałęzie.

Drugi punkt przyznaję serialowi za grę męskości i kobiecości, za taniec dwóch płci, splecionych ze sobą i dopełniających się niczym yin i yang

Dwa losy, chłopaka i dziewczyny, tworzą jedną dramatyczną całość. Co więcej, drugoplanowa rola kobieca niekiedy przeważa nad główną rolą męską, przynajmniej pod względem siły uczuć i tragizmu. Twórcy, zdając sobie sprawę z potrzeby rozrzedzenia napięcia związanego z dramatem głównego bohatera, stworzyli podwaliny pod romans. Z kolei wprowadzenie do fabuły kobiecego piękna i energii dało szansę na stworzenie kryminalnego filmu akcji z nutką melodramatu.

Ewa jest Ukrainką, w którą wcieliła się ukraińska aktorka Anastazja Pustowit. Nie sposób było znaleźć lepszą odtwórczynię! Po pierwsze, grana przez nią postać jest nieschematyczna. Świetnie uzupełnia się z głównym bohaterem, bo jest taka jak on – z jednej strony śmiała i odważna, z drugiej poraniona przez życie, boleśnie emocjonalna. Ma siłę, by pomóc Oskarowi w potrzebie, ale nie potrafi powstrzymać łez, kiedy próbuje uciec przed mafijnym pościgiem z Polski do Ukrainy – tak jak kiedyś uciekała z Ukrainy do Polski przed bólem. Ta próba ucieczki to zwieńczenie dramatu kobiety, który rozgrywa się wewnątrz dramatu mężczyzny. Już samo pytanie dziewczynki na dworcu, gdy Ewa stoi przy drzwiach autobusu jadącego z Polski do Ukrainy: „Nie boisz się wracać?”, sprawia, że czujemy dreszcze. Ten szok umiejętnie potęguje współczesna piosenka „Moja radość” lwowskiego rapera Palindroma – echo ludowej pieśni „Śpij, mój książę, śpij”, śpiewanej przez Ewę synowi. Powoli śpiew Palindroma zamienia się w krzyk black metalu – sen się kończy, w duszy pozostaje tylko czerń bólu.

Jaki to ból? Dlaczego bohaterka tak bardzo cierpi? To staje się jasne później. Siedząc w kościele, Ewa pokazuje siostrze Oskara nagranie swojego syna w telefonie i mówi:

„Kiedy uderzyła rakieta, miałam umrzeć razem z nim. Dzisiaj płakałam po raz pierwszy od jego śmierci. Jak dobrze jest płakać”. Straszny i genialny moment

Jednak ten fundamentalny moment może wywołać gorzkie kontrowersje. Faktem jest, że „Idź przodem, bracie” w żaden sposób nie wspomina o wojnie rosyjsko-ukraińskiej, mimo że ta wojna jest największą katastrofą w Europie od czasów II wojny światowej, a na dodatek toczy się tuż obok Polski. Zarazem w serialu wspomniane jest, że bohaterka uciekła z Ukrainy. Przed czym uciekała? Dlaczego twórcy o tym nie mówią? Dlaczego w finale umieszczają kilka tragicznych momentów bez wyjaśnienia przyczyny tragedii? Jaki pocisk zabił jej dziecko? I czy Polacy są zmęczeni odniesieniami do tej wojny?

Oczywistość tych pytań jest wręcz uderzająca, podobnie jak skandaliczna jest fraza, którą twórcy filmu włożyli w usta bohaterki: narzekając przed Oskarem na pracę w supermarkecie Ewa mówi: „Traktują mnie jak śmiecia”. Dlaczego, skoro powszechnie mówi się, że Polacy pomagają Ukraińcom? I dlaczego twórcy wstawili do scenariusza to zdanie, skoro Nastia Pustowit powiedziała, że podczas kręcenia serialu, w połowie 2023 roku, jego twórcy pomagali zbierać pieniądze dla ofiar zniszczenia przez Rosjan elektrowni wodnej w Kachowce?

Najwyraźniej w ten sposób polscy twórcy chcą zwrócić uwagę samych Polaków na problem, który pojawił się w ostatnim czasie – choć nie jest to problem powszechny. Ten akt samooskarżenia i samokrytyki wyrażony został z typowo polską odwagą.

Z drugiej strony, pominięcie informacji o tym, jakie pociski zabiły syna bohaterki, każe zadać pytanie, dlaczego twórcy nic o tym nie powiedzieli. A także dlaczego nie zaakcentowano lub nie rozszyfrowano obecności Rosjan w serialu? Obok głównego mafioza Damiana Chornego (Marcin Kowalski) pojawiają się ludzie o rosyjskich nazwiskach i mówiący po polsku z rosyjskim akcentem. Kim oni są? Dlaczego tu są? Czy to rosyjscy bandyci? I dlaczego w serialu nie zostali wprost tak nazwani? Z obawy przed zadzieraniem z Federacją Rosyjską? Taka polityczna poprawność Netflixa? Tak czy inaczej, bardzo różni się to od śmiałości, z jaką polski premier Donald Tusk wypowiada się o Rosji, mówiąc: „Nie powinniśmy mieć wątpliwości co do konfrontacji ze złem”.

Serial jest niejednoznaczny, niezbyt równy, ale stawia trudne, drażniące pytania

I dobrze, bo obejrzawszy go widz zostaje nie z pustym ekranem ciszy, ale z duszą pełną głośnych emocji. I z determinacją, by poznać odpowiedzi na pytania, które zostały celowo postawione przez twórców lub pojawiły się tu przypadkiem.

Wszystkie zdjęcia: materiały dla prasy