Klikając "Akceptuj wszystkie pliki cookie", użytkownik wyraża zgodę na przechowywanie plików cookie na swoim urządzeniu w celu usprawnienia nawigacji w witrynie, analizy korzystania z witryny i pomocy w naszych działaniach marketingowych. Prosimy o zapoznanie się z naszą Polityka prywatności aby uzyskać więcej informacji.
Rządząca partia Prawo i Sprawiedliwość traci szansę na utworzenie koalicji w nowym Sejmie i utworzenie rządu, wynika z kilku sondaży i nowych późnych danych sondażowych (przeprowadzonych przez Ipsos dla TVN, Polsatu i TVP). Według najnowszych danych sondażowych, opublikowanych w poniedziałek rano, PiS otrzymał 36,6% głosów, opozycyjna Koalicja Obywatelska (blok partii kierowany przez Platformę Obywatelską Donalda Tuska) 31%, blok Trzecia Droga 13,5%, Lewica (Nowa Lwówka) 8,6%, a radykalnie nacjonalistyczna antyukraińska partia Konfederacja tylko 6,4%. W ten sposób trzy siły opozycyjne - Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga i Blok Lewicy - razem mają wystarczającą liczbę głosów, aby utworzyć większość, czyli około 248 miejsc w Sejmie na 460. Wczoraj politycy wszystkich trzech sił, bez podawania nazwisk, potwierdzili, że trwają negocjacje w sprawie utworzenia koalicji rządzącej i rządu.
Фото: Maciek Jaźwiecki / Agencja Wyborcza.pl
PiS wciąż ma nadzieję, że sondaże exit poll były błędne. Współpracownicy Jarosława Kaczyńskiego również publicznie deklarują, że są w stanie utrzymać władzę: "Absolutnie wygraliśmy te wybory i to nam prezydent Andrzej Duda powierzy misję tworzenia rządu" - mówi europoseł PiS Ryszard Czarnecki - "Będziemy więc mieli czas na negocjacje, a wtedy te "bardzo ciekawe rzeczy", o których mówił w swoim wystąpieniu szef PiS Jarosław Kaczyński, mogą się wydarzyć". Rzeczywiście, partia zajęła pierwsze miejsce, ale to nie wystarczy, aby utrzymać się przy władzy. Jej prawdopodobny sojusznik, Konfederacja, również nie pomoże PiS w utrzymaniu władzy, ponieważ nawet razem zabraknie im około 12-20 głosów do większości.
Opozycja jest zdeterminowana, aby wykorzystać swoją szansę na sukces, stworzyć koalicję i nowy rząd w oparciu o wyniki głosowania:
"To koniec rządów PiS. Nikt nam tych wyborów nie ukradnie" - powiedział lider opozycji Donald Tusk. "Słuchajcie, udało się. Nigdy nie byłem tak szczęśliwy z tego drugiego miejsca" - dodał. Tusk pogratulował zwycięstwa liderom innych partii opozycyjnych: "Nikt nas już nie oszuka. Wygraliśmy Polskę".
Niemniej jednak, zgodnie z polską konstytucją, prezydent Andrzej Duda (który jest sojusznikiem Kaczyńskiego) może wskazać kandydata na premiera według własnego uznania, a prawo tego nie zabrania. W takim przypadku to kandydat wskazany przez prezydenta tworzy rząd i musi otrzymać wotum zaufania od Sejmu w ciągu 14 dni. Jeśli tak się nie stanie, Konstytucja RP przewiduje możliwość utworzenia rządu przez Sejm.
Згідно з Конституцією Польщі президент Анджей Дуда може назвати кандидатуру премʼєр-міністра на свій розсуд, законодавство не забороняє цього. Фото:Jan Graczynski/East News
"Jedyną rzeczą, na którą wciąż liczą wielcy zwolennicy lidera PiS Kaczyńskiego, jest to, że zdobędzie on brakujących posłów, aby mieć większość parlamentarną, ale wydaje się to nierealne. Najpóźniej 1 grudnia będziemy mieli nowy rząd demokratycznej opozycji" - powiedział były prezydent Polski Aleksander Kwaśniewski w wywiadzie dla portalu Onet.
"Jest absolutnie jasne, że będziemy tworzyć wspólny rząd z Trzecią Drogą, bo zgadzamy się w zdecydowanej większości naszych priorytetów. Dzisiaj widać, że Koalicja Obywatelska z Trzecią Drogą i Lewicą ma znaczącą większość" - powiedział w rozmowie z Polsatem Rafał Trzaskowski, wiceprzewodniczący Platformy Obywatelskiej. Odpowiadając na pytania dziennikarzy w sztabie wyborczym po ogłoszeniu exit polls, polityk wyraził również nadzieję, że prezydent Duda wykaże się niezależnością od lidera PiS Jarosława Kaczyńskiego przy ustalaniu kandydata na premiera, którego wskaże nowa koalicja w Sejmie.
Jeśli tak się nie stanie, procedura tworzenia rządu może przeciągnąć się o kilka miesięcy.
We wtorek Komisja Wyborcza obiecuje ogłosić ostateczne wyniki wyborów parlamentarnych w Polsce, które odbyły się 15 października.
Dziennikarka, publicystka. Od ponad 20 lat zajmuje się integracją europejską Ukrainy. Jako dziennikarka i redaktorka pracowała dla UNIAN, Gazety po-kievske, Politika i Kultura, Profile Ukrainy. Doradzała Rządowemu Urzędowi Integracji Europejskiej Ukrainy. Opracowała strategię komunikacji dla projektu rozwoju małych centrów biznesowych EBOR. Pracowała jako specjalistka ds. komunikacji w kilku projektach Delegatury UE na Ukrainie. Uczestniczyła w międzynarodowych projektach wspieranych przez UNESCO. Na początku inwazji Rosji na Ukrainę na pełną skalę przeniosła się do Polski. Pracowała jako redaktorka w Polskiej Agencji Prasowej. Otrzymała stypendium dziennikarskie od MLU.
R E K L A M A
Zostań naszym Patronem
Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie. Nawet mały wkład się liczy.
Lokalizacja kliniki AboTak nie jest przypadkowa. To właśnie przy ulicy Wiejskiej znajduje się nie tylko Sejm, ale także siedziba Platformy Obywatelskiej i Kancelaria Prezydenta RP, czyli te miejsca na politycznej mapie Polski, w których zapadają najważniejsze dla kraju decyzje. Dlatego bojowniczki o prawo kobiet do aborcji, jak oświadczyły na konferencji prasowej podczas otwarcia kliniki, postanowili „zagarnąć kawałek tej ulicy dla siebie”.
Od teraz każdy, kto potrzebuje aborcji, informacji lub po prostu wsparcia, może tu przyjść.
– To centrum siostrzeństwa – mówią aktywistki. – Siostrzeństwo jest potrzebne i cenne zawsze, ale szczególnie dziś, gdy politycy nadal blokują zmiany w prawie aborcyjnym
Odłożona została nie tylko ustawa liberalizująca aborcję, ale także zmiany, które podczas kampanii wyborczej nazywano „minimalnymi”. Mowa o dekryminalizacji aborcji, czyli zmianach w kodeksie karnym, zgodnie z którymi osobie pomagającej w aborcji nie groziłoby już więzienie. W Polsce kobiety nie są ścigane za nielegalną aborcję, ale już pomoc w aborcji jest przestępstwem. Za przeprowadzenie nielegalnej aborcji lekarzom grozi do 3 lat więzienia. To prawo ich paraliżuje.
W Polsce aborcja jest legalna w dwóch przypadkach: gdy jest wynikiem czynu zabronionego, jak gwałt czy kazirodztwo, oraz gdy stanowi zagrożenie dla zdrowia i/lub życia kobiety. W tym drugim przypadku aborcja jest trudna do przeprowadzenia właśnie dlatego, że pomocnictwo podlega karze. Lekarze często odmawiają przerwania ciąży, nawet jeśli jest konieczna ze względu na zagrożenie dla płodu czy matki, powołując się na tzw. klauzulę sumienia. W minionych latach kilka kobiet zmarło dlatego, że lekarze odmówili przerwania ciąży na późnym etapie, mimo że stanowiła ona bezpośrednie zagrożenie dla ich życia.
Do października 2020 r., w ramach tak zwanego kompromisu aborcyjnego z 1993 r., aborcje z powodu wad płodu, w tym zagrażających jego życiu (poronienie), były uznawane za legalne. Jednak w 2020 r. Trybunał Konstytucyjny także je uznał za nielegalne.
Od tego czasu według Ministerstwa Zdrowia RP liczba legalnych aborcji w Polsce spadła dziesięciokrotnie. W 2021 roku odnotowano 107 aborcji, gdy w 2020 roku – 1076. Tyle że oficjalne statystyki nie mają nic wspólnego z rzeczywistością.
ADT szacuje, że co roku Polki dokonują ponad 100 000 aborcji
W ubiegłym roku Aborcyjny Dream Team pomógł około 50 tysiącom kobiet uzyskać dostęp do aborcji farmakologicznej, która jest najczęstszą metodą przerywania niechcianej ciąży.
Działaczki ADT podkreślają, że klinika AboTak będzie miejscem, w którym nie tylko będą domagać się dostępu do aborcji, ale także przeprowadzać ten zabieg. Obecnie ośrodek oferuje aborcję medyczną (przy użyciu pigułek), a kobietom, które potrzebują aborcji chirurgicznej, pomaga znaleźć odpowiednią placówkę za granicą, zorganizować transport, a w szczególnych przypadkach także wsparcie finansowe. Ośrodek oferuje również bezpłatne testy ciążowe i porady medyczne.
Natalia Broniarczyk podkreśla, że ADT pomaga każdemu, kto potrzebuje pomocy w dostępie do aborcji.
– Codziennie zgłaszają się do nas nie tylko Polki, ale także kobiety z Ukrainy. Od początku wojny na pełną skalę ponad 3000 kobiet z Ukrainy dokonało aborcji z naszą pomocą – mówi. I dodaje, że ADT nie jest jedyną organizacją, w której ludzie mogą uzyskać pomoc. Wiele osób zwraca się też do Martynki, organizacji założonej przez ukraińskie kobiety.
Martynka została założona 19 dni po rozpoczęciu wielkiej wojny w Ukrainie. W ciągu trzech lat działalności otrzymała około 4000 próśb o pomoc, a liczba ta podwoiła się w ciągu ostatniego roku. To sprawy związane z przemocą i handlem ludźmi.
–
Jeśli potrzebujesz rozmowy lub porady, przyjdź na Wiejską 9. Jesteśmy tu dla każdej z was. Nie jesteś sama – zapewniają założycielki ośrodka.
Kancelaria Prezydenta RP podała, że Polska przeznaczyła na pomoc Ukrainie równowartość 4,91% PKB, z czego 0,71% PKB wydano na wsparcie Ukrainy, a 4,2% PKB na pomoc ukraińskim uchodźcom. Informacja ta została natychmiast podchwycona przez krytyków polskiej polityki wobec Ukrainy.
W komunikacie nie sprecyzowano, co składa się na te wskaźniki. Kwota pomocy wojskowej (15 mld zł) została szczegółowo opisana. Same koszty dotyczące ukraińskich uchodźców od 2022 r. szacowane są na 88,73 mld zł, ale liczba ta nie jest potwierdzona przez żadne inne źródło. Miarodajny niemiecki instytut IfW Kiel, który od początku wojny prowadzi szczegółowe wyliczenia międzynarodowej pomocy dla Ukrainy, oszacował całkowity koszt polskiej pomocy (zarówno zbrojnej, humanitarnej, jak finansowej) na 5 mld euro (nieco ponad 20 mld zł).
Polski Instytut Ekonomiczny wyliczył również osobno pomoc dla uchodźców z Ukrainy: w 2022 r. było to 15 mld zł, a w 2023 r. 5 mld zł. Nie ma jeszcze danych za 2024 r., ale już wiadomo, że kwoty będą niższe. Weźmy na przykład taką pozycję wydatków jak płatności na dzieci „800+”: w 2024 r. skorzystało z niej 209 tys. z 400 tys. ukraińskich dzieci. Wydatki na opiekę medyczną również spadają: w 2024 roku z opieki medycznej w Polsce skorzystało 525 000 Ukraińców, podczas gdy w 2023 roku – 802 000.
Liczby mówią same za siebie. Ukraińcy to nie tylko odbiorcy pomocy, ale także aktywni uczestnicy rynku pracy, konsumenci i podatnicy, którzy znacząco wzmacniają polską gospodarkę.
Handel: równowaga gospodarcza na korzyść Polski
Od 2021 roku, zgodnie z raportem Ośrodka Studiów Wschodnich (OSW), Polska zwiększa eksport towarów do Ukrainy. Już w 2023 r. wolumeny wzrosły o 80%, a nadwyżka handlowa wzrosła z 2,1 mld euro do 7,1 mld euro
Wojna była ważnym czynnikiem wzrostu polskiego eksportu. W 2024 r. Polska wyeksportowała do Ukrainy towary o wartości 56 mld zł (ok. 12,7 mld euro), czyli o 5 mld zł więcej niż w roku poprzednim. Kluczowymi sektorami napędzającymi ten wzrost są paliwa, sprzęt wojskowy, maszyny i produkty motoryzacyjne.
Jeśli chodzi o dobra konsumpcyjne i artykuły spożywcze, to również widać ożywienie. O ile wcześniej nie było wątpliwości, co Ukraińcy powinni przywieźć z Polski w prezencie: ubrania, buty, sery, alkohol, rękodzieło – teraz sytuacja się zmieniła. Bo większość znanych polskich produktów można już łatwo znaleźć w ukraińskich supermarketach.
Wojna uczyniła z Polski kluczowego partnera logistycznego Ukrainy. Przychody z samych tylko dostaw sprzętu wojskowego do Ukrainy osiągnęły w 2024 roku prawie 10 mld zł, czyli dwukrotnie więcej niż w 2023 roku.
Ten wzrost podkreśla znaczenie Ukrainy jako partnera handlowego, który jest siódmym co do wielkości rynkiem zbytu dla polskiego eksportu, wyprzedzając Stany Zjednoczone i Hiszpanię. Według analityków Banku Gospodarstwa Krajowego ukraińska migracja miała największy wpływ na wzmocnienie więzi handlowych między obu krajami.
Ukraina otworzyła swoje drzwi dla polskich producentów pomimo blokady granic, embarga na zboże i prób rozgrywania wątków pamięci historycznej przez niektórych polityków. Zarazem osłabiona wojną Ukraina otrzymuje znacznie mniej.
Blokada granicy polsko-ukraińskiej, 2022 r. Zdjęcie: Filip Naumienko/Reporter/East News
Według p.o. dyrektora Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE), Pawła Słowskiego, „integracja Ukrainy z Unią Europejską i rozwój infrastruktury pozwolą Polsce uzyskać większe korzyści ekonomiczne z handlu z Ukrainą”.
Wpływ uchodźców na polską gospodarkę
Tutaj liczby są jeszcze bardziej imponujące. 78% dorosłych Ukraińców w Polsce jest zatrudnionych. Stanowią oni 5% (zarówno migranci zarobkowi, jak osoby posiadające status ochrony czasowej) wszystkich osób pracujących w Polsce.
Według raportu Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) w 2024 r. ukraińscy migranci przymusowi zasilili Narodowy Fundusz Zdrowia i Fundusz Ubezpieczeń Społecznych kwotą 15,21 mld zł. Kwota ta znacznie przewyższa koszty ponoszone przez państwo polskie na wsparcie socjalne dla dzieci i opiekę medyczną dla Ukraińców posiadających status ochrony czasowej.
BGK podaje, że za każdą złotówkę otrzymaną na dziecko w ramach polskiego programu 800+ Ukraińcy wpłacili do polskiego budżetu 5,4 zł
Ukraińcy stali się częścią polskiego rynku pracy, zwłaszcza w branży budowlanej, transporcie, usługach, logistyce itp. Wypełniają krytyczne luki. Ukraińskie kobiety, które stanowią większość uchodźców, często podejmują prace, których sami Polacy nie chcą wykonywać, i pracują w sektorach, w których tradycyjnie pracowali mężczyźni, jak magazyny czy przetwórstwo mięsa.
Ukraińska migracja przyczynia się do wzrostu polskiego PKB. Według badań BGK mówimy o rocznym wzroście PKB Polski o 0,5-2,4 proc.
Leszek Balcerowicz, były wicepremier, minister finansów i wieloletni prezes Narodowego Banku Polskiego, jest przekonany, że „gdyby nie uchodźcy, produkt krajowy brutto Polski byłby o 7 proc. niższy”.
Jest też faktem, że w 2023 r., po serii ataków niektórych polskich polityków na ukraińskich uchodźców i zablokowaniu ukraińsko-polskiej granicy, nastąpił masowy exodus Ukraińców z Polski, głównie do sąsiednich Niemiec.
Polski Instytut Ekonomiczny przypisuje spadek wzrostu gospodarczego w drugim kwartale 2023 r. o 0,2-0,3 punktu procentowego właśnie wyjazdom Ukraińców
I nie chodzi tu już tylko o pracowników fizycznych. Od lat na polskim rynku brakuje nauczycieli, lekarzy, inżynierów, pielęgniarek i opiekunów osób starszych. Według tegorocznego Barometru Zawodów, który określa zapotrzebowanie na określone profesje, 29 ze 168 zawodów można uznać za deficytowe, z czego 13 to zawody wymagające wysokich kwalifikacji. Ukraińcy posiadają te kwalifikacje.
Przedsiębiorczość i inwestycje: Ukraińcy tworzą miejsca pracy
Według PIE w 2024 r. co ósmy nowy przedsiębiorca w Polsce był pochodzenia ukraińskiego. Od stycznia 2022 r. do czerwca 2024 r. w Polsce powstało około 59 800 firm założonych przez Ukraińców.
Ukraińcy transportują produkty, otwierają salony kosmetyczne, restauracje i firmy IT. Według PIE ukraińskie firmy działają głównie w następujących sektorach: budownictwo (23% ukraińskich firm), informacja i komunikacja (19%) oraz inne usługi (12%). Ukraińcy podejmują ryzyko, pracują w nowym środowisku, rozumieją polskie przepisy, systemy księgowe i podatkowe, by uniezależnić się od pomocy społecznej i móc utrzymać swoje rodziny.
Pomimo wojny polski biznes również inwestuje w Ukrainie. Od jej początku inwestorzy ze 100 krajów założyli w Ukrainie ponad 3 tys. firm. Według publicznego portalu Opendatabot Polacy zajmują wśród nich trzecie miejsce (7,3%), wyprzedzając Niemców, Amerykanów i Brytyjczyków. Ponad połowa polskich firm jest zarejestrowana we Lwowie.
Otwarcie sklepu „Ukrainoczka” z ukraińskimi towarami w Lublinie, 2025 r. Zdjęcie: Jan Rutkowski/Reporter
Konsumpcja i turystyka: Ukraińcy wydają pieniądze w Polsce
Podczas gdy przedwojenni migranci koncentrowali się na wysyłaniu swoich zarobków do domu, migranci wojenni wydają to, co zarobili, w Polsce. Badanie przeprowadzone przez Grupę Progress pokazuje, że realne zarobki ukraińskich uchodźców wahają się od 3 300 do 5 500 PLN netto, choć większość Ukraińców oczekuje wyższych stawek.
Głównym powodem jest to, że Ukraińcy wydają około 66% swoich zarobków na czynsz, media, internet, telefon i paliwo. Na czym oszczędzać.
Około 80% respondentów twierdzi, że na żywność wydają 1,5-2 tys. zł miesięcznie. Często ze względu na niskie zarobki Ukraińców w Polsce rodziny uchodźców są zmuszone wydawać pieniądze przysłane przez mężów i rodziców z domu
– Zdecydowałam się na powrót do Ukrainy, kiedy po raz kolejny podniesiono nam czynsz – mówi moja przyjaciółka Zoja. – Ciężko było znaleźć pracę z dwójką małych dzieci, moje wydatki na nie wynosiły 1600 złotych, a sprzątając zarabiałam 2300. Czynsz został podniesiony do 2850 zł, plus media. I co, głodować?
Kolejnym elementem wpływu Ukraińców na polską gospodarkę jest turystyka z Ukrainy i podróżowanie do różnych krajów UE przez Polskę. Ukraińcy podróżują do Unii głównie przez trzy punkty: Kiszyniów (Mołdawia), Budapeszt (Węgry), ale ponad połowa ruchu pasażerskiego przypada na granicę ukraińsko-polską. W Polsce ukraińscy turyści kupują żywność, nocują w hotelach i kupują bilety na lotniskach w Krakowie, Katowicach i Warszawie.
Tylko w trzecim kwartale 2024 r. przyniosło to Polsce 2,2 mld zł, stając się stabilnym bodźcem dla lokalnych gospodarek, zwłaszcza w regionach przygranicznych.
Wniosek: razem jesteśmy silniejsi
Polska udzieliła znaczącego wsparcia Ukrainie i jej uchodźcom, ale odnotowała zwrot z tej inwestycji we własną gospodarkę. Ukraińscy migranci nie tylko wypełnili luki na rynku pracy, ale także przyczynili się do wzrostu polskiego PKB, zapłacili więcej podatków, niż otrzymali w ramach świadczeń socjalnych i opieki zdrowotnej, rozwinęli przedsiębiorczość i wydali pieniądze w Polsce jako konsumenci i turyści, tym samym przynosząc korzyści polskim firmom i całej gospodarce.
Polska i Ukraina mogą stworzyć partnerstwo, które przyniesie korzyści nie tylko ich gospodarkom, ale także społeczeństwom. Dalsza integracja Ukrainy z UE może jeszcze bardziej wzmocnić tę więź, zapewniając zrównoważony wzrost obu krajom.
Lokalizacja kliniki AboTak nie jest przypadkowa. To właśnie przy ulicy Wiejskiej znajduje się nie tylko Sejm, ale także siedziba Platformy Obywatelskiej i Kancelaria Prezydenta RP, czyli te miejsca na politycznej mapie Polski, w których zapadają najważniejsze dla kraju decyzje. Dlatego bojowniczki o prawo kobiet do aborcji, jak oświadczyły na konferencji prasowej podczas otwarcia kliniki, postanowili „zagarnąć kawałek tej ulicy dla siebie”.
Od teraz każdy, kto potrzebuje aborcji, informacji lub po prostu wsparcia, może tu przyjść.
– To centrum siostrzeństwa – mówią aktywistki. – Siostrzeństwo jest potrzebne i cenne zawsze, ale szczególnie dziś, gdy politycy nadal blokują zmiany w prawie aborcyjnym
Odłożona została nie tylko ustawa liberalizująca aborcję, ale także zmiany, które podczas kampanii wyborczej nazywano „minimalnymi”. Mowa o dekryminalizacji aborcji, czyli zmianach w kodeksie karnym, zgodnie z którymi osobie pomagającej w aborcji nie groziłoby już więzienie. W Polsce kobiety nie są ścigane za nielegalną aborcję, ale już pomoc w aborcji jest przestępstwem. Za przeprowadzenie nielegalnej aborcji lekarzom grozi do 3 lat więzienia. To prawo ich paraliżuje.
W Polsce aborcja jest legalna w dwóch przypadkach: gdy jest wynikiem czynu zabronionego, jak gwałt czy kazirodztwo, oraz gdy stanowi zagrożenie dla zdrowia i/lub życia kobiety. W tym drugim przypadku aborcja jest trudna do przeprowadzenia właśnie dlatego, że pomocnictwo podlega karze. Lekarze często odmawiają przerwania ciąży, nawet jeśli jest konieczna ze względu na zagrożenie dla płodu czy matki, powołując się na tzw. klauzulę sumienia. W minionych latach kilka kobiet zmarło dlatego, że lekarze odmówili przerwania ciąży na późnym etapie, mimo że stanowiła ona bezpośrednie zagrożenie dla ich życia.
Do października 2020 r., w ramach tak zwanego kompromisu aborcyjnego z 1993 r., aborcje z powodu wad płodu, w tym zagrażających jego życiu (poronienie), były uznawane za legalne. Jednak w 2020 r. Trybunał Konstytucyjny także je uznał za nielegalne.
Od tego czasu według Ministerstwa Zdrowia RP liczba legalnych aborcji w Polsce spadła dziesięciokrotnie. W 2021 roku odnotowano 107 aborcji, gdy w 2020 roku – 1076. Tyle że oficjalne statystyki nie mają nic wspólnego z rzeczywistością.
ADT szacuje, że co roku Polki dokonują ponad 100 000 aborcji
W ubiegłym roku Aborcyjny Dream Team pomógł około 50 tysiącom kobiet uzyskać dostęp do aborcji farmakologicznej, która jest najczęstszą metodą przerywania niechcianej ciąży.
Działaczki ADT podkreślają, że klinika AboTak będzie miejscem, w którym nie tylko będą domagać się dostępu do aborcji, ale także przeprowadzać ten zabieg. Obecnie ośrodek oferuje aborcję medyczną (przy użyciu pigułek), a kobietom, które potrzebują aborcji chirurgicznej, pomaga znaleźć odpowiednią placówkę za granicą, zorganizować transport, a w szczególnych przypadkach także wsparcie finansowe. Ośrodek oferuje również bezpłatne testy ciążowe i porady medyczne.
Natalia Broniarczyk podkreśla, że ADT pomaga każdemu, kto potrzebuje pomocy w dostępie do aborcji.
– Codziennie zgłaszają się do nas nie tylko Polki, ale także kobiety z Ukrainy. Od początku wojny na pełną skalę ponad 3000 kobiet z Ukrainy dokonało aborcji z naszą pomocą – mówi. I dodaje, że ADT nie jest jedyną organizacją, w której ludzie mogą uzyskać pomoc. Wiele osób zwraca się też do Martynki, organizacji założonej przez ukraińskie kobiety.
Martynka została założona 19 dni po rozpoczęciu wielkiej wojny w Ukrainie. W ciągu trzech lat działalności otrzymała około 4000 próśb o pomoc, a liczba ta podwoiła się w ciągu ostatniego roku. To sprawy związane z przemocą i handlem ludźmi.
–
Jeśli potrzebujesz rozmowy lub porady, przyjdź na Wiejską 9. Jesteśmy tu dla każdej z was. Nie jesteś sama – zapewniają założycielki ośrodka.
Podróżowanie kamperem jest w Polsce popularne. Kampera można nie tylko kupić, ale również wynająć. Cena wynajmu kampera zależy od sezonu: najdroższy okres - od czerwca do września - to koszt 600-800 zł za dobę, w zależności od modelu. W kwietniu, maju, wrześniu i październiku jest taniej: 450-650 zł za dzień. Najkorzystniej zaś jest w marcu i listopadzie - 400-500 zł za dobę.
Jak wybrać model przyczepy kempingowej
Najpopularniejszym modelem campervana w Polsce jest MERCEDES Balcamp SP720. Ten kamper będzie wygodny dla maksymalnie czterech dorosłych osób: można w nim gotować, wziąć prysznic, jest lodówka i miejsca do spania. Modele Kronos 284M i Kronos 265TL są bardziej komfortowe i większe (z 5 miejscami do spania).
Co jest potrzebne do podróży kamperem
Zwykłe prawo jazdy kategorii B jest odpowiednie do podróżowania. Możliwe jest wynajęcie kampera z kierowcą, który zna już wszystkie popularne trasy w kraju.
Za wynajęcie kampera trzeba zostawić kaucję: od 3 do 6 tysięcy złotych. Pieniądze te zostaną zwrócone po podróży, jeśli samochód będzie nieuszkodzony i czysty. Zazwyczaj pieniądze są zwracane bez żadnych problemów, ponieważ samochód jest ubezpieczony, ale mogą potrącić część pieniędzy za brudne wnętrze, śmieci i mniej paliwa w baku.
Hotel na kółkach
W Polsce istnieje również osobna kategoria kamperów premium, których wynajem będzie kosztował znacznie więcej - od 2000 do 2900 zł za dobę w szczycie sezonu. Od zwykłej przyczepy kempingowej odróżnia go nowoczesny wystrój wnętrza, maksymalne wyposażenie i większa liczba łóżek. To jak hotel na kółkach: pościel, ręczniki, wszystkie naczynia, podstawowe jedzenie, przekąski i woda, telewizor itp. Można również rozłożyć baldachim i stół, aby zrelaksować się na świeżym powietrzu. Zazwyczaj takie samochody kempingowe mają składane stoły i krzesła, gry na świeżym powietrzu, kremy na komary, apteczkę pierwszej pomocy, produkty higieniczne, stojaki na rowery i przestronne schowki na rzeczy. Czasami jest nawet sauna! Każda nowa opcja oznacza jednak dodatkowe koszty.
Jak kupić kampera w Polsce
Kampera w Polsce można kupić już za 40 tysięcy 250 złotych. Zazwyczaj dobry samochód w podstawowym lub ponadprzeciętnym wyposażeniu kosztuje 100-130 tysięcy złotych. Ludzie kupują też używane przyczepy i sami je modyfikują. Popularną opcją jest kupowanie na amerykańskich aukcjach, gdzie ceny są znacznie niższe. Przykładowo dobrego campervana można kupić już za 60 000 zł.
Najlepsze trasy do podróżowania campervanem po Polsce
Przede wszystkim jest to droga na wybrzeże Bałtyku. Jest niezwykle piękna, a miejsc do zatrzymania się (kempingów) nie brakuje.
Równie piękna będzie wycieczka na Pomorze Zachodnie, na przykład w okolice Świnoujścia, Mędzydrojów czy Rewala. W tym regionie znajduje się również wiele kempingów na europejskim poziomie.
Jezioro Solińskie to również jedno z ulubionych miejsc biwakowiczów w Polsce. Jezioro i Bieszczady gwarantują widoki jak z folderów reklamowych. Zatrzymać się można na przykład w Solinie lub Polańczyku, gdzie do wyboru jest wiele pól namiotowych.
Duży wybór kempingów jest również na Mazurach. Wybór miejsc jest tutaj tak duży, że naprawdę każdy znajdzie coś dla siebie. Osoby lubiące ciszę i spokój mogą pomyśleć o udaniu się nieco dalej, do Bebrzańskiego Parku Narodowego.
Jezioro Międzybrodzkie to mało znane, magiczne miejsce położone niedaleko Żywca. Beskid Żywiecki to jedno z najpiękniejszych miejsc w Polsce, gdzie zawsze jest cicho i nie ma tłumów. Ponadto znajdują się tutaj ciekawe atrakcje turystyczne. Na przykład Muzeum Browaru Żywieckiego czy popularne wśród dzieci mini-zoo.
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska (Jura Krakowsko-Częstochowska) również może pochwalić się dużą liczbą pól namiotowych i leśnych kempingów. Natomiast w Szczawnicy, gdzie również można znaleźć to wszystko, można również spróbować spływu Dunajcem.
Koszt noclegu na kempingach w Polsce z własnym samochodem to 80-150 zł.
Mapa kempingów w Polsce dostępna jest tutaj. Największą bazę kempingów w Europie można znaleźć tutaj.
Dla Ukrainy to dobra wiadomość, bo Merz jest zdecydowanym zwolennikiem zwiększenia wsparcia dla Ukrainy. Zgodnie z przewidywaniami prorosyjska Alternatywa dla Niemiec (AfD) zajęła drugie miejsce, zdobywając nieco ponad 20% głosów. Pomimo tak wysokiego wyniku nie będzie jednak współrządzić, ponieważ pozostałe partie odmówiły współpracy z nią już na początku kampanii wyborczej. Do Bundestagu weszli także Socjaldemokraci (16,4 proc.), Zieloni (11,6 proc.) i Lewica (8,7 proc.).
Co zadecydowało o wyborze Niemców? Jak może wyglądać przyszła koalicja? I czy Ukraina w końcu dostanie rakiety Taurus?
Co zadecydowało o wyborze Niemców
Dwie kluczowe kwestie, wokół których obracała się ta kampania, to gospodarka i migracja, podkreśla Gabriele Abels, profesorka nauk politycznych na Uniwersytecie Eberhardta w Tybindze. Temat migracji nie dotyczy jednak ukraińskich uchodźców. Chodzi głównie o napływ migrantów z krajów islamskich, takich jak Afganistan, Syria i Irak, a także z krajów afrykańskich:
– Niedawne ataki migrantów – mężczyzn motywowane ideologią islamistyczną, w wyniku których zamordowano kilka osób, miały znaczący wpływ. Zwiększyły polaryzację zarówno wśród społeczeństwa, jak partii politycznych.
Z pewnością wpłynęło to na wyniki wyborów, faworyzując partie konserwatywne, przede wszystkim prawicowo-populistyczną/ekstremistyczną AfD
W Wigilię obywatel Arabii Saudyjskiej wjechał samochodem w tłum na jarmarku bożonarodzeniowym w Magdeburgu. Zginęło pięć osób, a ponad 200 zostało rannych. 23 stycznia w Aschaffenburgu dwie osoby, w tym dwuletnie dziecko, zostały zasztyletowane, trzy inne odniosły rany. Napastnik pochodził z Afganistanu. 13 lutego, w przeddzień otwarcia Konferencji Bezpieczeństwa w Monachium, Afgańczyk ubiegający się o azyl wjechał samochodem w demonstrację związków zawodowych. Około 30 osób zostało poważnie rannych. Dwie zginęły, w tym dwuletnie dziecko.
Jak zauważa Roderich Kiesewetter, poseł do Bundestagu z Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej, te zabójstwa i ataki terrorystyczne przekierowały uwagę społeczeństwa z najważniejszej kwestii, czyli bezpieczeństwa, na migrację. A to jest korzystne tylko dla prokremlowskiej AfD.
– Największym wyzwaniem jest to, że Niemcy nie mogą działać w zakresie polityki bezpieczeństwa, dopóki nie powstanie rząd – mówi Kiesewetter. – To ważne ze względu na zachowanie Trumpa i potrzebę utworzenia przez Europę koalicji chętnych do wspierania Ukrainy i poprawy stanu bezpieczeństwa.
Liczenie głosów w centrum głosowania korespondencyjnego we Frankfurcie nad Menem. Zdjęcie: KIRILL KUDRYAVTSEV/AFP/East News
Formowanie rządu i perspektywy koalicji
Wybory parlamentarne w Niemczech odbywają się w mieszanym systemie wyborczym, który łączy głosowanie większościowe i proporcjonalne. Każdy wyborca ma dwa głosy: jeden na kandydata w swoim okręgu wyborczym (system większościowy) i jeden na partię (system proporcjonalny). Mandaty w Bundestagu przyznawane są na podstawie głosów partyjnych, z uwzględnieniem zwycięzców w okręgach wyborczych. Aby wejść do parlamentu, partia musi przekroczyć próg 5%.
Media społecznościowe i platformy cyfrowe były ważne, ale bardziej dla młodszego pokolenia wyborców, którzy stanowią mniejszość w porównaniu z elektoratem 60+. W tym sensie ich wpływ był ograniczony, uważa Gabriele Abels:
– Niemniej AfD odniosła duży sukces w mobilizowaniu wyborców, w szczególności za pomocą TikToka.
Pozostałe partie polityczne pozostają w tyle, jeśli chodzi o wykorzystywanie mediów społecznościowych do informowania opinii publicznej
Nie można zmierzyć bezpośredniego wpływu, ale nie należy lekceważyć skutków manipulacji i dezinformacji za pośrednictwem mediów społecznościowych, podkreśla Roderich Kiesewetter:
– Podobnie jak w przypadku wielu innych spraw, zależy to od tego, jak politycy zareagują na wpływ Rosji i Chin. Jeśli celowo pozostawiasz otwarte przestrzenie do dyskusji i nie zajmujesz jasnego stanowiska, nie jest zaskoczeniem, że te przestrzenie są wypełniane dezinformacją.
W Bundestagu zasiada 630 posłów, więc do utworzenia koalicji potrzeba 316. Zwycięzca wyborów, Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU/CSU), może liczyć na 208 mandatów, dlatego do utworzenia rządu potrzebuje partnera (partnerów).
Alternatywa dla Niemiec (AfD) zajęła drugie miejsce ze 152 mandatami.
Po zwycięstwie Trumpa jego ekipa zaczęła otwarcie wspierać AfD. Elon Musk przeprowadził wywiad online z Alice Weidel, jedną z liderek tej siły politycznej, na swojej platformie X. Z kolei J.D. Vance, wiceprezydent USA, skrytykował niemieckie partie za odmowę współpracy z Alternatywą z mównicy podczas konferencji w Monachium. A potem spotkał się z Weidel.
Alice Weidel. Zdj. SOEREN STACHE/AFP/East News
– Nigdy nie byliśmy tak silni – powiedziała Weidel po ogłoszeniu wyników sondaży exit poll. Według niej AfD jest jedyną partią polityczną, która podwoiła swój wynik w porównaniu z ostatnimi wyborami. W następnych ma nadzieję na odsunięcie chrześcijańskich demokratów od władzy.
Donald Trump w swojej sieci społecznościowej Truth Social pogratulował niemieckim siłom „konserwatywnym”: „Wygląda na to, że partia konserwatywna w Niemczech odniosła bardzo duże i oczekiwane zwycięstwo wyborcze. To wielki dzień dla Niemiec i Stanów Zjednoczonych Ameryki. Gratulacje dla wszystkich – przed nami jeszcze wiele zwycięstw!”.
Wpis Trumpa na Truth Social
Z tych słów nie wynika jednak jasno, czy Trump ma na myśli prawicowych konserwatystów z Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej Merza, czy skrajnie prawicową Alternatywę dla Niemiec.
„Podobnie jak w Stanach Zjednoczonych, obywatele Niemiec są zmęczeni zdroworozsądkową polityką, zwłaszcza w zakresie energii i imigracji, która dominowała przez lata” – napisał.
Wsparcie dla Ukrainy: czy będą Taurusy?
Politycznie realistyczną opcją byłby rząd składający się z konserwatystów (CDU/CSU) pod przywództwem Friedricha Merza i socjaldemokratów lub Zielonych, ocenia Gabriele Abels. Na pewno nie będzie koalicji ze skrajnie prawicową AfD. Przynajmniej nie tym razem:
– Niemcy będą nadal wspierać Ukrainę. Wszystkie demokratyczne partie polityczne opowiadają się za ciągłym i różnorodnym wsparciem. Jeśli chodzi o wsparcie militarne, AfD i BSW [Sojusz Sahry Wagenknecht – lewicowa partia, która nie weszła do parlamentu – red.] to jedyne ugrupowania, które zadeklarowały silne stanowisko polityczne „za pokojem” i na rzecz rezygnacji z broni. Sceptyczna wobec dostarczania broni Ukrainie jest też lewicowa Die Linke.
Podobnie jak w ciągu ostatnich trzech lat, wciąż aktualne pozostają pytania: jaki rodzaj broni, jak duże wsparcie i kiedy je zapewnić?
W tym sensie łatwiej byłoby utworzyć koalicję między Chrześcijańskimi Demokratami a Zielonymi, ponieważ poparcie Zielonych dla dostarczania broni Ukrainie jest bardziej zdecydowane. Socjaldemokraci będą nadal będą pod tym względem ostrożni, nawet mimo tego, że Scholz prawdopodobnie nie wejdzie do rządu Merza, podkreśla Gabriele Abels:
– Obecnie obserwujemy przesunięcie punktu ciężkości: czy Niemcy będą w stanie i czy zechcą uczestniczyć w korpusie pokojowym w Ukrainie w celu egzekwowania jakiegokolwiek porozumienia pokojowego lub zawieszenia broni? Oficjalne stanowisko jest takie, że dopóki nie będzie jakiegoś porozumienia, które obejmie Ukraińców, a nie tylko negocjacje USA-Rosja w sprawie Ukrainy, jest zbyt wcześnie, by dyskutować o opcjach.
Socjaldemokraci osiągnęli najgorszy wynik od czasów II wojny światowej. Olaf Scholz wziął na siebie odpowiedzialność za tę porażkę. W przemówieniu po ogłoszeniu wyników zauważył, że jego rząd powstał w trudnym momencie, ponieważ Rosja rozpoczęła inwazję na pełną skalę wkrótce po rozpoczęciu kadencji. Powiedział również, że jest bardzo rozczarowany wynikami skrajnej prawicy: „Nigdy się z tym nie pogodzę”. I pogratulował zwycięstwa swojemu rywalowi Merzowi.
Lider Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej stwierdził natomiast, że nadszedł czas na szybkie działanie. Merz rozpoczyna rozmowy w sprawie utworzenia koalicji i spodziewa się sformować nowy rząd przed Wielkanocą (20 kwietnia).
– Moim absolutnym priorytetem będzie jak najszybsze wzmocnienie Europy, tak abyśmy krok po kroku mogli naprawdę osiągnąć niezależność od Stanów Zjednoczonych – powiedział przyszły kanclerz. Zdaniem Merza po zeszłotygodniowych wypowiedziach Donalda Trumpa stało się jasne, że Amerykanom, a przynajmniej obecnej administracji, los Europy jest w dużej mierze obojętny.
Wołodymyr Zełenski pogratulował Merzowi i jego partii zwycięstwa, mówiąc, że Ukraina oczekuje dalszej współpracy z Niemcami na rzecz zaprowadzenia prawdziwego pokoju i wzmocnienia Europy.
Pod rządami Merza wsparcie wojskowe z pewnością będzie kontynuowane, uważa Roderich Kiesewetter, kolega przyszłego kanclerza w Bundestagu:
– To, czy dostarczy Taurusy, na co mam nadzieję i czego on sam naprawdę chce, zależy w dużej mierze od partnera koalicyjnego. Dlatego dla naszego bezpieczeństwa i dla wsparcia dla Ukrainy koalicja z Zielonymi byłaby najlepsza.
Bo w takim przypadku wsparcie wojskowe dla Ukrainy prawdopodobnie zostanie zwiększone, i to nawet znacznie
Niemieckie przywództwo i bezpieczeństwo europejskie
Podczas kampanii wyborczej tak kanclerz Scholz, jak inne partie polityczne znajdowali się w niepewnym położeniu. Zdecydowane oświadczenia w sprawie Ukrainy mogły bowiem podzielić elektorat, wyjaśnia Martin Vokálek, dyrektor wykonawczy praskiego Instytutu Polityki Europejskiej EUROPEUM:
– Ta ostrożność odzwierciedla jednak raczej wewnętrzne kalkulacje polityczne niż fundamentalną zmianę stanowiska Niemiec.
Po wyborach oczekuję powrotu do bardziej zdecydowanej polityki. I mam nadzieję, że tak będzie
Vokálek dodaje, że pod rządami Merza postawa Niemiec w NATO i UE może stać się bardziej asertywna, ponieważ jego partia tradycyjnie była bardziej jastrzębia w kwestii obrony i bardziej krytyczna wobec Rosji niż ugrupowanie Scholza. Jednak według czeskiego analityka to, jak silna i szybka będzie ta zmiana, zależy od dwóch kluczowych czynników:
– Na poziomie zewnętrznym, jeśli Trump będzie nalegał na porozumienie z Rosją kosztem Ukrainy, Niemcy mogą znaleźć się w sytuacji, w której będą musiały zmobilizować swoich europejskich sojuszników do utrzymania silnej pozycji przeciwko rosyjskiej agresji.
W wymiarze wewnętrznym wynik wyborów określi siłę niemieckich zobowiązań w zakresie bezpieczeństwa. Rząd kierowany przez CDU i silnego partnera koalicyjnego (lub partnerów koalicyjnych) może naciskać na zwiększenie wydatków na obronność i bardziej proaktywną rolę Niemiec w bezpieczeństwie europejskim. Jeśli jednak w skład koalicji wejdą partie chwiejne, postawa Niemiec może być bardziej ostrożna.
Nie jest jasne, w jakim stopniu Niemcy rozwiną swoje przywództwo w UE. Zdaniem Gabriele Abels ani ich wola polityczna, ani potencjał militarny nie są bowiem wystarczające, by stały się prawdziwym liderem:
– Niemcy wahają się przed przejęciem przywództwa, a jeśli już je obejmują, to robią to niechętnie. Będą jednak aktywnie współpracowały z europejskimi partnerami. Tyle że Europejczycy nadal są zbyt powolni, zbyt słabi i niewystarczająco zjednoczeni w opracowywaniu silnej odpowiedzi na ogromne zagrożenie, jakie z jednej strony stanowi Rosja, godząca w bezpieczeństwo europejskie, a z drugiej – nowa administracja Trumpa. Przemówienie Vance'a na konferencji monachijskiej było prawdziwym szokiem i oznaczało koniec zachodniego sojuszu opartego na wspólnych liberalnych wartościach. To jednak nie dotarło jeszcze do świadomości ogółu społeczeństwa.
Kampania wyborcza nadal koncentruje się na polityce wewnętrznej, podczas gdy polityka zagraniczna, integracja UE i geopolityka pozostają na drugim planie
Martin Vokálek ocenia, że nowy niemiecki rząd odegra kluczową rolę w kształtowaniu europejskiej polityki bezpieczeństwa w taki czy inny sposób, zwłaszcza w odpowiedzi na niezwykle burzliwe wydarzenia w krajobrazie geopolityczny i wstrząsy wywołane działaniami Trumpa oraz jego administracji.
– Jeśli Donald Trump będzie kontynuował zacieśnianie więzi z Rosją lub faktycznie spróbuje wynegocjować ugodę w sprawie Ukrainy bez europejskiego konsensusu, Niemcy pod nowym przywództwem będą prawdopodobnie musiały wziąć na siebie większą odpowiedzialność za europejskie bezpieczeństwo – mówi. – Jest to jednak konieczność dla wszystkich krajów europejskich, niezależnie od dalszego rozwoju sytuacji.
Projekt jest współfinansowany przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności w ramach programu „Wspieraj Ukrainę”, realizowanego przez Fundację Edukacja dla Demokracji
