Exclusive
20
min

Solo-mama u steru. Jak sobie radzą samotne Ukrainki z dziećmi

Najważniejsze to skupić się na własnych uczuciach, wsłuchać się w siebie i jak najczęściej zadawać sobie pytanie: co jest teraz dla mnie ważne? Po to, by pozostać w stanie zaradności

Olga Gembik

Ukrainki z dziećmi przekraczające granicę. 25 lutego 2022 r. Fot: Andreea Alexandru/AP/East News

No items found.

Wesprzyj Sestry

Nawet mały wkład w prawdziwe dziennikarstwo pomaga demokracji przetrwać. Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie ludzi walczących o wolność!

Wpłać dotację

Jedno z najważniejszych odkryć, jakich dokonałam dla siebie, miało miejsce w kolejce górskiej parku rozrywki PortAventura pod Barceloną. Nie pamiętam, dlaczego poszłam tam z moimi równie przestraszonymi przyjaciółmi, którzy zachęcali się nawzajem, mimo że ze strachu aż się trzęśli. Może dlatego, że to było doświadczenie afirmujące życie.

Gdy wagonik wchodził w najbardziej ostry zakręt, moje usta były już suche od krzyków, a moje lewe ucho było zatkane przez wrzaski innych ludzi – nagle bardzo wyraźnie wyobraziłam sobie siebie jako kapitana tego statku. I nie tylko sobie wyobrażałam: pewnie przejęłam ster, jakbym miała za sobą setki misji bojowych.

Co mnie więc obchodzi te nieszczęsne osiem „martwych pętli” – choćby i na najwyższej w Europie zjeżdżalni ze swobodnym spadkiem z wysokości 78 metrów?

Zadziałało. W momencie gdy automatyczne kamery rejestrowały reakcję odwiedzających pod koniec przejażdżki, doskonale zdawałam już sobie sprawę z tego, kto prowadzi ten sterowiec i kto nim ląduje. Dlatego na zdjęciu wyglądałam całkiem przyzwoicie: nie z wybałuszonymi ze strachu oczami, ale z lekkim uśmiechem doświadczonego zawodowego pilota.  

Doświadczenie matki samotnie wychowującej dzieci jest takie samo. Może to być trudne i niespokojne, a na wolancie tej pilotki jest zbyt wiele nieznanych przycisków.

Najważniejsze, by w porę przypomnieć sobie, kto jest kapitanem statku, w czyich rękach jest ster. I oczywiście nie zapomnij naładować własnej baterii
Trzeba nie tylko opiekować się dziećmi. Trzeba także dbać o własną baterię i ładować ją na czas. Fot: Roman PILIPEY / AFP/East News

Solo-mama to określenie w mediach społecznościowych, które wkroczyło do naszego życia, zastępując pojęcia „samotna matka”, „rozwódka” czy "kobieta z przyczepą”, które trąciły sowieckością i były w bardzo złym stylu. Od wybuchu wojny na pełną skalę setki tysięcy ukraińskich kobiet za granicą dołączyło do grona tymczasowych samotnych matek. Szczególnie ważne jest dla nich, by być w stanie zaradności. To stan, który pozwala im nie tylko zaspokoić podstawowe potrzeby, ale także daje wystarczająco dużo energii do interakcji z dziećmi, planowania życia i organizowania hobby. A w końcu – także na tak ważny czas bez dziecka.

To ta sama maska tlenowa w samolocie, którą tak uparcie zaleca się zakładać najpierw sobie

– Psychika kobiet, które zostały same z dziećmi, a dodatkowo doświadczyły wojny lub życia pod okupacją, jest bardzo wrażliwa – mówi psycholożka Ołena Kuzniecowa, która pracuje z ukraińskimi kobietami i dziećmi w Centrum Edukacyjno-Badawczym w Warszawie. – Do doświadczenia bycia jedyną osobą, która musi wszystkim zarządzać i o wszystkim decydować, doszły nowe wyzwania. Każda kobieta reaguje na to inaczej. Jedne zastygają w bezruchu, odkładając życie na lepsze czasy, inne żyją tu i teraz, jeżdżąc na wycieczki i chodząc na basen.

Psycholog radzi, by skupić się na własnych uczuciach, wsłuchać się w siebie i jak najczęściej zadawać sobie pytanie: co jest teraz dla mnie ważne? Aby pozostać w stanie zaradności, trzeba dbać o siebie i własną przestrzeń, nawet jeśli teraz została ona zredukowana do łóżka i stolika nocnego.

Ołena Kuzniecowa zauważa jednak, że ukraińskie samotne matki często wykazują się niezwykłą wytrzymałością i pomysłowością. Są też świetne w pomaganiu sobie nawzajem.

Przypomina mi to niewidzialny ruch kobiet, który nie ma granic. Gdy pisałam te słowa, w moim kanale na Facebooku pojawił się post. Pewna samotna mama napisała o swojej planowanej podróży na majowe wakacje. Natychmiast zaproponowała innej kobiecie z dziećmi darmowy pobyt w swoim mieszkaniu w Amsterdamie. Komentujący byli wzruszeni i wdzięczni. Później zobaczyłam w kanale kolejną mamę ogłaszającą wymarzoną podróż do Holandii, która wkrótce miała się spełnić. Odnalazły się nawzajem.

Uśmiecham się na myśl o tym cyklu dobroci w przyrodzie. Wśród samotnych matek jest to niemal powszechne zjawisko

– Delegowanie, wzajemna pomoc – jedna zajmuje się dziećmi, podczas gdy druga ma „okienko” na naukę, pracę, spacer. A potem się zamieniają. To świetne rozwiązanie dla samotnych matek – mówi psycholożka, przypominając, że w Polsce ukraińskie samotne matki często łączą się, by wspólnie wynająć dom, na zmianę przebywać z dziećmi i wygospodarować czas dla siebie.

Spełniona i zaradna mama lepiej pomoże dziecku poradzić sobie z myślami na temat doświadczeń wojennych, znaleźć odpowiednie słowa i położyć podwaliny pod jak najszybszy powrót emocji dziecka do normalności.

Samotna matka musi nie tylko zastanowić się nad własnymi doświadczeniami wojennymi, ale także pomóc dziecku poradzić sobie z nimi. Fot: Sergei SUPINSKY / AFP/East News

„Mamo, jestem z ciebie dumna!” – reakcja córki była dla Oksany najlepszą motywacją. Przygotowała „Przewodnik dla dzieci po Amsterdamie" ze 115 najciekawszymi miejscami dla dzieci i rekomendacjami uporządkowanymi według wieku zwiedzających.

„Wiesz, mamo, twoje kokardy i wstążki wyglądają najlepiej” – powiedziały Anastazji jej córki, dziewczynki w wieku szkolnym. Anastazja stała się właścicielką małego sklepu sprzedającego unikalną, ręcznie robioną biżuterię w centrum Krakowa.  

Ukraińskie samotne matki są pełne inspiracji, bo odważnie przejmują stery swoich samolotów.

No items found.
Р Е К Л А М А
Dołącz do newslettera
Thank you! Your submission has been received!
Oops! Something went wrong while submitting the form.

Redaktorka i dziennikarka. Ukończyła polonistykę na Wołyńskim Uniwersytecie Narodowym Lesia Ukrainka oraz Turkologię w Instytucie Yunusa Emre (Turcja). Była redaktorką i felietonistką „Gazety po ukraińsku” i magazynu „Kraina”, pracowała dla diaspory ukraińskiej w Radiu Olsztyn, publikowała w Forbes, Leadership Journey, Huxley, Landlord i innych. Absolwent Thomas PPA International Certified Course (Wielka Brytania) z doświadczeniem w zakresie zasobów ludzkich. Pierwsza książka „Kobiety niskiego” ukazała się w wydawnictwie „Nora-druk” w 2016 roku, druga została opracowana przy pomocy Instytutu Literatury w Krakowie już podczas inwazji na pełną skalę.

Wesprzyj Sestry

Nawet mały wkład w prawdziwe dziennikarstwo pomaga demokracji przetrwać. Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie ludzi walczących o wolność!

Wpłać dotację

Oczywiście nawet Trump, Musk i Vance nie są w stanie zmiażdżyć amerykańskiej biurokracji za jednym zamachem. Zgodnie z najnowszymi informacjami, amerykański wywiad nadal dzieli się więc z Ukrainą informacjami wywiadowczymi, które mogą pomóc jej wojskom w obronie. Amerykanie ograniczyli już jednak udostępnianie tych danych wywiadowczych, które ukraińskie siły obronne mogą wykorzystać do operacji ofensywnych przeciwko siłom rosyjskim. Znacząco utrudnia to przeprowadzanie precyzyjnych uderzeń na tyłach rosyjskich okupantów.

W ramach ograniczeń 7 marca amerykańska firma lotnicza Maxar Technologies przestała dostarczać ukraińskiemu wojsku informacje wywiadowcze na temat rosyjskich obiektów wojskowych oraz lokalizacji i ruchów sił wroga. Tym samym ukraińskie siły zbrojne nie są już w stanie otrzymywać bezpłatnych informacji wywiadowczych. Jak się jednak okazało, mogą je uzyskiwać za pieniądze. Oznacza to stracony czas i dodatkowe zasoby, które można by przeznaczyć na inne potrzeby wojenne.

Zdjęcia Maxar Technologies przedstawiające zaporę i elektrownię wodną Nowa Kachowka 28 maja 2022 r. – i 16 czerwca 2023 r., po jej zniszczeniu przez Rosjan. Zdj.: HANDOUT/AFP/East News
Na uwagę, że w ten sposób Ameryka pomaga Rosji w wojnie, Trump beznamiętnie odrzekł, że Putin „robi to, co zrobiłby każdy inny”

Co więcej, spotkanie amerykańskich negocjatorów z ukraińską delegacją w Arabii Saudyjskiej raczej nie przywróci dostaw amerykańskiej pomocy wojskowej dla Ukrainy. Trumpowi nie wystarczy umowa w sprawie minerałów. Chce skłonić Wołodymyra Zełenskiego do kolejnych ustępstw: oddania niektórych ukraińskich terytoriów Rosji, podania się ukraińskiego prezydenta do dymisji i przeprowadzenia wyborów.

Można uznać, że formuła „pokoju poprzez siłę” w rozumieniu ekipy Trumpa przekształciła się w przymuszanie siłą ofiary agresji do „pokoju”

Wiosną 2024 r. wieloletni przyjaciel Trumpa, generał armii USA Keith Kellogg, przedstawił swój plan pokojowy. Nie był idealny, ale przewidywał jednoczesną presję na Rosję i Ukrainę, by zatrzymać gorącą fazę wojny. Ukraina miała być szantażowana odcięciem pomocy wojskowej, Rosji grożono znacznym zwiększeniem zdolności wojskowych Kijowa i nałożeniem kolejnych bolesnych sankcji. Teraz widzimy, że kij na Rosję gdzieś się zgubił, a Waszyngton stawia Zełenskiego pod ścianą. Dla dobra negocjacji z Kremlem nowi pracownicy administracji Trumpa wprowadzili nawet zakaz nazywania Rosji agresorem, który siłą łamie granice i umowy.

Szalony crash test w stosunkach z Ameryką zmusza państwa europejskie do zastanowienia się, czy powinny ślepo polegać na Ameryce w kwestii własnego bezpieczeństwa i kupować broń tylko od niej. Bo jutro satelity mogą zostać wyłączone, dostęp do danych CIA może zostać zablokowany, a dostawy komponentów – odcięte. I jaki jest sens kupowania za bajońskie sumy zaawansowanego technologicznie sprzętu, jak F-35 czy M142 HIMARS, jeśli w praktyce będzie to tylko złom w stodole?

Obecni faworyci Trumpa są gotowi nawet zrezygnować z umów biznesowych, za których realizację płacimy im mnóstwo pieniędzy. Weźmy na przykład groźby Elona Muska dotyczące odłączenia Ukrainy od systemu łączności satelitarnej Starlink. Mówi, że bez tego cała linia frontu załamałaby się – ale on jest spokojny, bo ma dość wojny.

Kilka dni temu pojawiło się oficjalne wyjaśnienie ze strony polskiego rządu, że była to umowa biznesowa ze Space X i Pentagonem o wartości 50 milionów dolarów rocznie, więc odcięcie czegoś takiego było nieuczciwe

Kiedy minister spraw zagranicznych RP Radosław Sikorski zasugerował, że w najgorszym przypadku jeśli „SpaceX okaże się niewiarygodnym dostawcą, będziemy zmuszeni szukać innych dostawców” – obecne elity rządowe USA rozpętały brudny atak w mediach społecznościowych. Sekretarz stanu Mark Rubio stwierdził, że bez amerykańskiej technologii „Rosjanie byliby już na granicy z Polską”. Natomiast Elon Musk, ulubieniec prezydenta, nazwał Sikorskiego, wysokiego urzędnika państwowego kraju będącego sojusznikiem USA, „człowieczkiem”, który powinien się zamknąć.

Nie sposób sobie wyobrazić, by coś takiego mogło się wydarzyć pod rządami Anthony’ego Blinkena, Joe Bidena, Dicka Cheneya, a nawet Mike’a Pence’a, wiceprezydenta Trumpa w jego pierwszej kadencji. To nic więcej jak lekcja robienia sobie wrogów bez powodu i zastępowania poważnej polityki uliczną bandyterką.

Siły Zbrojne Ukrainy używają zaawansowanych systemów rakietowych HIMARS do rażenia rosyjskich celów. Fot: Cover Images/East News

Jaką lekcję powinny z tego wyciągnąć Ukraina, Polska i cała Unia Europejska? Gdy pisałam ten artykuł, Forbes poinformował, że Stany Zjednoczone w ramach zawieszenia pomocy wojskowej dla Ukrainy przestały serwisować ALQ-131, elektroniczne jednostki wsparcia samoobrony ukraińskich F-16. Na szczęście francuskie myśliwce Mirage-2000 uratowały życie ukraińskim pilotom i w pewnym stopniu zaspokoiły pilną potrzebę obrony powietrznej. Ale to nie wystarczy.

Ta gorzka lekcja od Waszyngtonu, polegająca na wymuszaniu pokoju na ofierze, a nie na agresorze, pokazuje jedno: nie możesz polegać na kraju, który w każdej chwili może pozbawić cię możliwości korzystania z systemów uzbrojenia mających kluczowe znaczenie dla broniącej się armii

Dziś Stany Zjednoczone pozbawiają broni Ukrainę. Jutro czegoś podobnego mogą doświadczyć Litwa czy Polska, ponieważ Trump ma dobre relacje z Putinem i chce szybkiego porozumienia pokojowego, by dostać pokojową Nagrodę Nobla.

Zachowanie Trumpa i jego ludzi, którzy bez hamulców publikują w mediach społecznościowych wszystko, co tylko przyjdzie im do głowy, sugeruje, że o tej dawnej Ameryce, z filmów, która uratowała wszystkich przed wojną i terroryzmem, możemy już zapomnieć. Teraz wybawienie Europy jest w jej rękach. Nadszedł więc czas, aby opracować plany rozwoju naszych własnych armii i nie oszczędzać na własnej broni.

Magnaci technologiczni, którzy przejęli Biały Dom i Mar-a-Lago, nie uznają zasad, sojuszy ani umów. Dlatego najlepszą karą dla nich będzie złamanie ich monopolu i stworzenie własnych, odrębnych sojuszy bezpieczeństwa, z niezależnym wywiadem i komunikacją.

Projekt jest współfinansowany przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności w ramach programu „Wspieraj Ukrainę”, realizowanego przez Fundację Edukacja dla Demokracji

20
хв

Zemsta Trumpa. Jak USA pomagają Rosji wygrać wojnę w Ukrainie i dokonać inwazji na Europę

Marina Daniluk-Jarmolajewa
protest, kobiety, ulica

Nazywam siebie feministką w 2025 roku, chociaż określenie siebie tym mianem nie oddaje do końca istoty mojego zaangażowania w walkę o prawa kobiet.

Żyjemy w czasach, w których faszyzm rośnie w siłę, w różnych częściach świata dochodzi do ludobójstw, a kobiety wciąż tracą swoje prawa. Trudno ignorować fakt, że ich życie jest dziś bardziej zagrożone niż kiedykolwiek, a świat milczy. Milczy, ponieważ jest rządzony przez mężczyzn. 

Historia pokazuje, że dopóki problem nie dotyka bezpośrednio życia białego mężczyzny, nic się nie zmienia.

Ciało mężczyzny, ciało kobiety

Bycie kobietą we współczesnym świecie jest nieustanną walką. Nawet w Europie, gdzie sytuacja kobiet wydaje się lepsza niż w wielu innych regionach, codziennie martwimy się o swoje bezpieczeństwo i o to, jak chronić swoje prawa. W Polsce, kraju określanym jako „rozwinięty”, nadal nie mamy dostępu do legalnej aborcji, stosujemy antykoncepcję uznawaną za szkodliwą, a lęk przed przemocą towarzyszy nam każdego dnia. Może te problemy wydają się mniej dotkliwe w porównaniu do sytuacji kobiet w innych częściach świata, ale skłaniają do refleksji: dlaczego mężczyźni nie podlegają podobnym restrykcjom?

Czy istnieje kraj, w którym prawo narzuca mężczyznom, co mogą, a czego nie mogą robić ze swoim zdrowiem reprodukcyjnym? Czy gdziekolwiek istnieją przepisy ograniczające dostęp do wazektomii, antykoncepcji lub penalizujące decyzje dotyczące ich własnego ciała? 

Tymczasem w Polsce gwałt, kazirodztwo i zagrożenia medyczne to jedynie tematy debat prowadzonych przez mężczyzn, którzy nigdy nie doświadczą ich skutków na własnej skórze.

Opieka zdrowotna nie jest przywilejem, lecz podstawowym prawem człowieka. Jednak w Polsce kobiety są pozbawiane ratującej życie opieki medycznej w imię patriarchalnych wartości. 

Patriarchat nie ma żadnych oporów przed naruszaniem fundamentalnych praw człowieka. Gdy rządowa kontrola nad naszym ciałem staje się normą, nie kończy się tylko na kwestiach reprodukcyjnych. Umacnia to system, w którym prawa kobiet zawsze pozostają warunkowe, zawsze są przedmiotem dyskusji. Jeśli raz na to pozwoliliśmy i przyjęliśmy to obojętnie, co powstrzyma rząd przed rozszerzaniem tych ograniczeń na inne sfery naszego życia?

Warszawa, 06.03.2024. Marsz przeciwko przemocy ph. "Miała na imię Liza" sprzed kamienicy przy ul. Żurawiej 47. Zdjęcie: Aliaksandr Valodzin/East News

Krytykowana, bo jest

Każda interakcja z mężczyzną przypomina mi o patriarchacie – nie jako abstrakcyjnej idei, czy formie rządów, ale jako realnej strukturze społecznej, w której ja i inne kobiety żyjemy od urodzenia. Musimy o tym myśleć, ponieważ wciąż jesteśmy oceniane, niezależnie od naszych wyborów. Krytykuje się nas za to, że nie mamy dzieci, ale także za to, że jesteśmy „złymi matkami”. Za to, że pracujemy, ale również za to, że nie wracamy do pracy. Za nasz wygląd, sposób mówienia, sposób spędzania czasu. Mam dość. Kiedy wreszcie będziemy postrzegane jako wystarczające tylko dlatego, że istniejemy? 

Smuci mnie świat, w którym żyję. Świat, o który moja matka, babcia i prababka walczyły tak zaciekle. Świat, w którym moje prawa są odbierane kawałek po kawałku. Świat, w którym muszę walczyć o równą płacę, o autonomię mojego ciała, o prawo do głosu. Świat, w którym muszę krzyczeć, by w ogóle zostać usłyszaną

Większość mężczyzn nie ma świadomości działania patriarchatu ani nie zastanawia się nad własnymi przywilejami. Nigdy nie słyszałam mężczyzny mówiącego: „Żyję w patriarchacie”, ale nie można być feministą, nie będąc jednocześnie aktywnie anty-patriarchalnym i nie konfrontując się codziennie ze swoimi przywilejami wynikającymi z płci.

U podstaw: kapitalizm

Co więc możemy zrobić? Walczyć – jak zawsze. Ale nie możemy tego robić skutecznie, jeśli nie zrozumiemy prawdziwej przyczyny problemu. Musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, dlaczego faszyzm rośnie i dlaczego kobiety są dziś bardziej zagrożone niż kiedykolwiek.

Systemowy patriarchat, rasizm i homofobia to oczywiste elementy tej układanki, ale nie można ignorować faktu, że u podstaw problemu leży kapitalizm. Historia jest cykliczna – powtarzamy te same błędy, ponieważ funkcjonujemy w opresyjnym systemie, który nieustannie nas wykorzystuje. To kobiety dają życie, a patriarchalny, heteronormatywny porządek idealnie współgra z kapitalizmem, który nieustannie łaknie taniej siły roboczej. Bez wielowymiarowego podejścia do walki o sprawiedliwość nigdy nie osiągniemy prawdziwego pokoju.

Feministką nie jestem z wyboru, ale dlatego, że nie mam innej opcji.

20
хв

Wciąż muszę być feministką

Melania Krych

Możesz być zainteresowany...

Ексклюзив
20
хв

Era Trumpa: USA niszczą równowagę, Europa szuka przyczółka

Ексклюзив
20
хв

Wiaczesław Klimow, współzałożyciel Nova Post: – Na początku inwazji zmienialiśmy naszą strategię kilka razy w tygodniu

Ексклюзив
20
хв

Cztery kobiety, które stały się symbolem oporu. Historie niesamowitych ukraińskich kobiet, które zainspirowały cały kraj

Skontaktuj się z redakcją

Jesteśmy tutaj, aby słuchać i współpracować z naszą społecznością. Napisz do nas jeśli masz jakieś pytania, sugestie lub ciekawe pomysły na artykuły.

Napisz do nas
Article in progress