Zostań naszym Patronem
Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie. Nawet mały wkład się liczy.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy odłożył na czas nieokreślony swą planowaną misję w Moskwie. Wcześniej dziewięć krajów europejskich sprzeciwiło się wznowieniu współpracy z Rosjanami. Aleksiej Możin, rosyjski dyrektor wykonawczy w MFW, powiedział rosyjskim mediom, że powodem odroczenia jest „techniczne nieprzygotowanie” misji do przeprowadzenia konsultacji. Informacja o tym, że MFW zamierza odwiedzić Rosję w celu omówienia jej rozwoju gospodarczego, pojawiła się na początku września. Konsultacje online miały rozpocząć się 16 września.
O poczynaniach MFW, o stanie rosyjskiej gospodarki, współpracy Kijowa z Funduszem i o tym, co stanie się z kursem walut w Ukrainie rozmawiamy z prof. Ołeksandrem Sawczenką, ukraińskim ekonomistą.
Kateryna Tryfonenko: Dlaczego MFW odwołał wizytę swojej misji w Moskwie? Z powodu protestu krajów europejskich?
Ołeksandr Sawczenko: Mam trzy wersje. Pierwsza jest taka, że powodem były protesty wielu krajów Europy Wschodniej i Północnej. W MFW decyzje są podejmowane przez radę dyrektorów, a USA, UE i Japonia mają w niej kluczowe udziały – w sumie ponad 50%. Chiny mają nieco mniej niż 5%, a Rosja mniej niż 3%. Kraje, które zaprotestowały, mają łącznie około 5% udziałów. Jednak ich głosy również mają pewien wpływ, chociaż tradycyjnie wszystkie strategiczne decyzje w MFW są podejmowane przez Departament Skarbu USA lub Departament Stanu USA. Zakładam, że były jakieś porozumienia między USA a Rosją, ale potem wydarzył się protest.
Drugą kwestią jest to, czy zagwarantowano bezpieczeństwo amerykańskiej delegacji w Rosji. Zakładam, że w ostatniej chwili amerykańskie agencje wywiadowcze stwierdziły, że nie mogą tego zagwarantować. Pracowałem kiedyś jako dyrektor wykonawczy w Europejskim Banku Odbudowy i Rozwoju. Podczas podróży do Armenii i Gruzji zostaliśmy schwytani – duża, ośmioosobowa delegacja z Europy. Spędziliśmy kilka dni w jakiejś bazie, otoczeni przez uzbrojonych ludzi. Potem wywieziono nas z Gruzji, nie pozwolono nam spotkać się z Szewardnadze [Eduard Szewardnadze, w latach 1995-3003 prezydent Gruzji – red]. Po tym incydencie kwestie bezpieczeństwa we wszystkich międzynarodowych organizacjach finansowych zostały podniesione do bardzo, bardzo wysokiego poziomu. Jeśli istniało nawet minimalne zagrożenie, wizyty były odwoływane. To może być powód. Sytuacja w Ukrainie zaostrza się, a Putin mógłby przejąć tę delegację, by potem wymienić ją na kogoś swojego.
Trzecim powodem mogło być to, że coś poszło nie tak między amerykańskimi i rosyjskimi agencjami wywiadowczymi. Ostatnio nastąpiło wyraźne ocieplenie – ale może znów się pogorszyło?
Ja najbardziej skłaniam się ku drugiemu powodowi: że bezpieczeństwo nie zostało zagwarantowane
A po co w ogóle było to potrzebne MFW? Jaki był cel zainicjowania misji w Moskwie?
Stany Zjednoczone są politycznym i gospodarczym liderem tej międzynarodowej organizacji. Są największym udziałowcem Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Myślę więc, że była polityczna koordynacja tej wizyty z Waszyngtonem. To pierwszy fakt. Po drugie, ważne jest, by wszyscy zrozumieli, że Rosja również jest członkiem tej organizacji. Ma nawet swojego dyrektora, który pracuje w Waszyngtonie, natomiast w Moskwie znajduje się przedstawicielstwo Funduszu. Już dawno temu, jeszcze przed agresją z 2014 roku, zdecydowano, że pożyczki dla Rosji zostaną wstrzymane. Ogólnie rzecz biorąc, Moskwa nie potrzebowała wcześniej pożyczek, ponieważ miała podwójną nadwyżkę: zarówno w budżecie, jak na rachunku obrotów bieżących. Jednak MFW, oprócz pożyczania pieniędzy krajom, które ich potrzebują, pełni również inne funkcje: zapewnia doradztwo i kompiluje globalne statystyki dotyczące przepływów kapitałowych.
To główne funkcje Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Minęło około półtora roku, odkąd Rosja przestała publikować dane gospodarcze. Większość informacji, które miały trafiać do Funduszu, została po prostu wstrzymana.
Biorąc pod uwagę wszystkie te fakty myślę, że wizyta delegacji MFW mogła mieć na celu uzyskanie większej ilości informacji na temat stanu rosyjskiej gospodarki: eksportu, importu, deficytu. Bo teraz to wszystko jest we mgle.
Dlaczego MFW musi analizować rosyjską gospodarkę?
MFW przygotowuje raporty – roczne, kwartalne, sektorowe – aby uzyskać pełny obraz sytuacji na całym świecie. By to robić, oczywiście chcieliby mieć wszelkie potrzebne informacje.
Po drugie, zakładam, że może to być sygnał ze strony Stanów Zjednoczonych, że jeśli wojna się skończy, Waszyngton nie będzie przeciwny przywróceniu pełnoprawnych stosunków między Rosją a MFW. Czyli – business as usual. Ponadto celem misji byłoby dowiedzieć się jak najwięcej o tym, co dzieje się w Rosji, dowiedzieć się, jaki jest jej PKB, ponieważ Rosjanie deklarują 2 biliony, ale w rzeczywistości może to być 1,5 biliona. Albo, na przykład, jaka jest tam stopa inflacji. Rosja mówi o 9% rocznie, ale ich stopa refinansowania wynosi już 19%. Zgodnie ze wszystkimi kanonami, stopa refinansowania nie może tak bardzo odbiegać od inflacji, aby była od niej dwukrotnie wyższa. Oznacza to, że realna inflacja w Rosji nie wynosi 9%, ale około 17-18%.
Myślę, że takie właśnie względy skłoniły Międzynarodowy Fundusz Walutowy do zaplanowania tej podróży. Podkreślam jednak, że musiała ona zostać pobłogosławiona przez Stany Zjednoczone. Nie pojawiłaby się w agendzie bez rekomendacji lub zgody Waszyngtonu.
Motywacja MFW jest jasna. Ale dlaczego Rosja miałaby potrzebować tego audytu? Jest przecież mało prawdopodobne, że Moskwa ujawni swoje prawdziwe wyniki gospodarcze.
Po pierwsze, Rosja mogłaby wykorzystać misję MFW do celów politycznych, mówiąc: „Spójrzcie, nie jesteśmy wyrzutkami, cały Międzynarodowy Fundusz Walutowy przyjechał do nas”.
Jeśli chodzi o dostęp do informacji, nie ujawniliby ich. Wręcz przeciwnie, zrobiliby wszystko, aby dezinformować MFW
Ale w Funduszu pracują dobrzy specjaliści i eksperci, którzy mogliby ustalić prawdziwy obraz.
Powinniśmy również pamiętać, że MFW zatrudnia wiele osób z rosyjskimi paszportami. A 99%, a może nawet 100% z nich pracuje dla rosyjskiego wywiadu. Tak więc Rosja wie wszystko, co dzieje się w MFW, a MFW niewiele wie o prawdziwym stanie rosyjskiej gospodarki. Dla Funduszu ta misja mogłaby być okazją do wypełnienia jakichś luk. Oznaczałoby to, że to jest gra.
Czy to, że misja została przełożona, jest dobre, czy złe dla Ukrainy?
Dobre. Bo gdyby ta wizyta się odbyła, Rosja wykorzystałaby ją jako dowód ocieplenia stosunków z Zachodem. A to pomogłoby podnieść notowania Putina w oczach pewnej części rosyjskiego społeczeństwa. Nie wszyscy tam są twardogłowymi idiotami, którzy całkowicie go popierają. Jest około 10-15% mniej lub bardziej inteligentnych ludzi, którzy są przeciwni wojnie i wszystko rozumieją. Taka wizyta mogłaby ich przekonać, że sprawy nie wyglądają aż tak źle.
11 września misja MFW zakończyła swoją pracę w Ukrainie. Jak Pan ocenia negocjacje MFW z ukraińskim rządem? Na ile były skuteczne?
Były skuteczne, ponieważ obiecano nam 1,1 miliarda dolarów w ramach 4-letniego programu o łącznej wartości 16 miliardów dolarów. Ukraina stała się największym odbiorcą Międzynarodowego Funduszu Walutowego. MFW generalnie pozytywnie ocenia politykę gospodarczą Ukrainy, jednak w czasie pracy misji nadal istniały pewne naruszenia stabilności systemu podatkowego. Ukraiński rząd opracowuje obecnie plany podniesienia podatków zarówno dla przedsiębiorców, jak obywateli, co może mieć negatywny wpływ na gospodarkę.
Poza tym jednak gospodarka radzi sobie bardzo dobrze. W pierwszym kwartale wzrosła o ponad 6%, a szacunki, że w ciągu roku wzrośnie o około 4%, są całkiem realistyczne.
Ogólnie rzecz biorąc, Międzynarodowy Fundusz Walutowy jest zadowolony z polityki gospodarczej, monetarnej i fiskalnej Ukrainy. Ale muszę szczerze powiedzieć, że powodem tego zadowolenia jest nie tylko profesjonalizm ukraińskiego rządu, lecz także pomoc Unii Europejskiej, Stanów Zjednoczonych i Międzynarodowego Funduszu Walutowego, które pokrywają ogromne deficyty budżetowe Ukrainy. Bez tej pomocy nie byłoby takiego poziomu stabilności i wzrostu.
Skoro sytuacja jest stabilna, to dlaczego w Ukrainie występują wahania kursów walut? I co będzie dalej?
To nie są podwyżki kursu walut. W rzeczywistości to niewielka dewaluacja hrywny, co jest całkiem logiczne i właściwe, ponieważ pozwala rządowi zwiększyć dochody budżetowe. Jednym z głównych źródeł dochodów jest podatek VAT od importu. Import jest duży, a im tańsza jest hrywna, tym więcej wpłynie do budżetu. Dlatego ukraińskie Ministerstwo Finansów jest zainteresowane osłabieniem hrywny.
Bank narodowy prowadzi mniej lub bardziej niezależną politykę, ale wszystko mieści się w prognozie. Około 42 hrywien za dolara pod koniec roku, a może nawet nieco więcej, jest w zasadzie czymś normalnym dla gospodarki kraju w stanie wojny.
Pomoc finansowa powstrzymuje znaczne wahania kursu walutowego i prowadzi do tego, że rezerwy walutowe Ukrainy wkrótce pobiją rekord
One rosną – i to bardzo dobrze, ponieważ w przypadku wystąpienia siły wyższej, na przykład niekorzystnego wyniku wyborów w Stanach Zjednoczonych, pozwoli to Ukrainie samodzielnie przetrwać ponad rok. Innymi słowy, sytuacja makroekonomiczna jest w zasadzie stabilna, a lekkie osłabienie hrywny jest normalne.
Ukraińska dziennikarka. Pracowała jako redaktorka naczelna ukraińskiego wydania RFI. Pracowała w międzynarodowej redakcji TSN (kanał 1+1). Była międzynarodową felietonistką w Brukseli, współpracowała z różnymi ukraińskimi kanałami telewizyjnymi. Pracowała w serwisie informacyjnym Ukraińskiego Radia. Obecnie zajmuje się projektami informacyjno-analitycznymi dla ukraińskiego YouTube.
Zostań naszym Patronem
Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie. Nawet mały wkład się liczy.
%20(1).avif)