Exclusive
20
min

Gra w trójkąty

Na tle dążenia administracji Donalda Trumpa do zakończenia wojny rosyjsko-ukraińskiej według własnego scenariusza, którego treść nie wygląda jeszcze ani na przygotowaną, ani na realistyczną, warto przypomnieć inną konfigurację, która może być przydatna. Jest to brytyjsko-polsko-ukraiński sojusz, którego kontury zostały nakreślone w przededniu inwazji na pełną skalę.

Jewhen Magda

Premier Wielkiej Brytanii Keir Starmer i Łotewska Evika Silina, prezydent Ukrainy Władimir Zełenski i premier Polski Donald Tusk w Anglii, 18 lipca 2024 r. Zdjęcie: HOLLIE ADAMS/AFP/Eastern News

No items found.

Zostań naszym Patronem

Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie. Nawet mały wkład się liczy.

Dołącz

Trójkąt na różne okazje

17 lutego 2022 r. brytyjscy i ukraińscy ministrowie spraw zagranicznych Liz Truss i Dmytro Kuleba ogłosili utworzenie nowego trójstronnego formatu współpracy między Wielką Brytanią, Polską i Ukrainą, który miał mieć na celu wzmocnienie bezpieczeństwa regionalnego i przeciwdziałanie kremlowskiej dezinformacji. Gest ten wyglądał symbolicznie w obliczu oczywistych przygotowań rosyjskiej armii do inwazji (wywiad NATO dysponuje odpowiednimi danymi od jesieni 2021 roku). Przypomnę, że 5 lat temu, 1 lutego 2020 r., Wielka Brytania wystąpiła z UE i zdawała się pamiętać, że jest stałym członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ i państwem uzbrojonym w broń jądrową.

Tworzenie różnych trójkątów w przededniu inwazji na pełną skalę było priorytetem ukraińskiej polityki zagranicznej. W lipcu tego roku mamy powód do świętowania piątej rocznicy utworzenia Trójkąta Lubelskiego, który zjednoczył Litwę, Polskę i Ukrainę. Choć sojusz nie wykorzystał w pełni swojego potencjału, stał się ciekawym przykładem współpracy w regionie bałtycko-czarnomorskim między państwami NATO a krajem aspirującym do członkostwa w Sojuszu. Pierwsza rocznica Trójkąta Lubelskiego będzie naznaczona listą niezrealizowanych możliwości, chociaż Litwa i Polska były w czołówce pomocy Ukrainie i wspierały ją politycznie na arenie międzynarodowej.

Drugi trójkąt utworzony przez Ukrainę z udziałem Gruzji i Mołdawii w lipcu 2021 r., Associated Trio, odniósł mniejszy sukces. Podczas gdy Kijów i Kiszyniów wspólnie starają się pokonać drogę integracji europejskiej (koordynacja działań w tym procesie powinna być jednym z głównych zadań ukraińskiej dyplomacji), Gruzja stała się centrum rosyjskich wpływów na Kaukazie Południowym. Wybory parlamentarne pozwoliły rządzącemu Gruzińskiemu Marzeniu utrzymać władzę, a protesty nie spowodowały zmian wewnątrz kraju. Prezydent Salome Zurabiszwili również opuściła urząd po zakończeniu swojej kadencji.

Format uniwersalny

Oczywiście wdrożenie nowego formatu współpracy było problematyczne ze względu na agresję Rosji, ale Wielka Brytania i Polska konsekwentnie wspierały Ukrainę.  O jego niezmiennym charakterze po zmianie władzy z konserwatystów na laburzystów w wyborach parlamentarnych w 2024 roku świadczyło podpisanie 100-letniej umowy o partnerstwie między Wielką Brytanią a Ukrainą

16 stycznia została ona podpisana w Kijowie przez brytyjskiego premiera Keira Starmera i prezydenta Wołodymyra Zełenskiego. Starmer z Partii Pracy przejął geopolityczne dziedzictwo swoich konserwatywnych przeciwników, gwarantując Ukrainie nie tylko pomoc wojskową o wartości 3 miliardów funtów rocznie. Porozumienie nadało również priorytet wzmocnieniu bezpieczeństwa morskiego (gdzie pozycja Wielkiej Brytanii jest tradycyjnie silna), a także mówi o promowaniu partnerstwa naukowego i technologicznego w dziedzinie opieki zdrowotnej, technologii rolniczej, eksploracji kosmosu i produkcji dronów. Innymi słowy, setna umowa łączy w sobie zadania taktyczne i strategiczne priorytety współpracy, demonstrując gotowość Londynu do pełnienia roli lidera w wielu obszarach.

Kir Starmer w Kijowie, styczeń 2025. Zdjęcie: OP

Dzień po podpisaniu porozumienia w Kijowie, Keir Starmer odwiedził Warszawę, gdzie spotkał się ze swoim polskim odpowiednikiem Donaldem Tuskiem. "Londyn i Warszawa mają identyczne poglądy na sytuację w Ukrainie" - podkreślili liderzy rządów Polski i Wielkiej Brytanii. I ten wniosek pozwala nam poczynić interesujące założenia.

Intermarium bez mgły

Choć w ostatnich tygodniach Donald Trump zdominował światową politykę, a jego szalone inicjatywy przyciągają nieustanną uwagę, kwestia wzmocnienia i powojennej odbudowy Ukrainy pozostaje na porządku dziennym. Nasz kraj z pewnością będzie musiał podjąć wiele wysiłków, aby przywrócić swój własny potencjał, a pomoc naszych sojuszników będzie przydatna. Chciałbym zwrócić uwagę na kilka aspektów.

Ponieważ kwestia szybkiego odzyskania kontroli nad terytoriami okupowanymi przez Rosję, na których skoncentrowana jest znaczna część ukraińskiego potencjału przemysłowego, pozostaje otwarta, Ukraina będzie potrzebować skutecznych środków do odbudowy przemysłu. Przydatne będzie doświadczenie brytyjskie (kraj ten przeszedł drogę od bycia "warsztatem świata" przez dwie wojny światowe i utratę statusu imperium kolonialnego do obecnej pozycji członka G-7), a także najnowsze technologie przemysłowe. Polska, która od dawna jest atrakcyjna dla ukraińskich inżynierów, ma możliwość rozpowszechniania swojej wiedzy specjalistycznej w Ukrainie. Przemysł obronny, czysta metalurgia (i wydobycie metali ziem rzadkich), sektor energetyczny, przemysł stoczniowy - wszystkie te sektory mają perspektywy rozwoju. Oczywiście budowa kapitału może rozpocząć się dopiero po zaprzestaniu działań wojennych, ale już dziś musimy zidentyfikować obszary współpracy.

Mapa Europy sugeruje, że Polska i Ukraina, przy wsparciu Wielkiej Brytanii, mogą stworzyć skuteczny korytarz transportowy Bałtyk-Morze Czarne, który, jeśli zostanie skoordynowany między portami bałtyckimi i czarnomorskimi naszych krajów oraz przy wsparciu marynarki wojennej Wielkiej Brytanii, może stać się niezbędny nie tylko dla krajów regionu bałtycko-czarnomorskiego. Wreszcie, działanie terminalu LNG w Świnoujściu jest niezwykle obiecujące po zaprzestaniu tranzytu rosyjskiego gazu przez Ukrainę.

Oczywiste jest, że perspektywa trójkąta Wielka Brytania-Polska-Ukraina jest obecnie tylko przerywaną linią.

Ta geopolityczna konstrukcja będzie musiała przetrwać nie tylko gwałtowną aktywność Donalda Trumpa w polityce zagranicznej, ale także kampanię prezydencką w Polsce, zbliżające się wybory na Ukrainie, których data pozostaje nieznana, oraz możliwe kryzysy polityczne w Wielkiej Brytanii. Wydarzenia w politycznej nadbudowie mają jednak swoje zalety: pozwolą nam przetestować, na ile żywotny będzie trójkąt pragmatycznych interesów Londyn-Warszawa-Kijów.
No items found.
Р Е К Л А М А
Dołącz do newslettera
Thank you! Your submission has been received!
Oops! Something went wrong while submitting the form.

Jewhen Magda to ukraiński politolog, historyk, dziennikarz, dyrektor Instytutu Polityki Światowej. Autor książek „Wojna hybrydowa. Przetrwaj i wygraj” oraz „Agresja hybrydowa Rosji: lekcje dla Europy”. Znalazł się w pierwszej dziesiątce ekspertów politycznych i analityków Ukrainy w rankingu edycji „Komentari” w 2020 roku.

Zostań naszym Patronem

Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie. Nawet mały wkład się liczy.

Dołącz
World Press Photo 2025 скандал

Wybuchła burza komentarzy po ogłoszeniu tegorocznych zwycięskich fotografii w konkursie World Press Photo. W jednej kategorii bowiem znalazł się oprawca i ofiara.
Na pierwszym zdjęciu, autorstwa Floriana Bachmeiera, jest sześcioletnia Anhelina, uchodźczyni z jednej z przyfrontowych wiosek niedaleko Kupiańska. Dziewczynka  ma traumę spowodowaną wojną i cierpi na ataki paniki. Autor zdjęcia uwiecznił ją kilka chwil właśnie po takim ataku, który mógł być wywołały kolejnym rosyjskim bombardowaniem.

Ranny rosyjski żołnierz, który odniósł obrażenia w pobliżu miasta Bachmut, leży w szpitalu polowym urządzonym w podziemnej winnicy. Później amputowano mu lewą nogę i rękę. Donbas, Ukraina, 22 stycznia 2024 r. Zdjęcie: Nanna Heitmann/Magnum Photos, dla The New York Times / World Press Photo

Drugie zdjęcie przedstawia rosyjski punkt stabilizacyjny, znajdujący się w podziemnej winiarni niedaleko okupowanego przez Rosję Bachmutu. Żołnierz ze zdjęcia został wcielony do armii wspieranej przez Rosję separatystycznej “Donieckiej Republiki Ludowej” dwa dni przed początkiem pełnowymiarowej inwazji. Gdzieś na polu boju, na terenach okupowanych przez Rosję, mężczyzna stracił rękę i nogę. 

Agresor i zaatakowany to nie są takie same ofiary wojny

Z jakiegoś powodu uznano, że oba te zdjęcia można połączyć w jednym konkursie, w jednej, europejskiej kategorii. Że można postawić znak równości pomiędzy ofiarą, a oprawcą. Pokazać małe dziecko ze zniszczoną psychiką i tego, kto tę psychikę niszczy. Poprzez stylizację i symbolikę (nawiązanie do piety, zdjęcia Chrystusa z krzyża) stworzyć wrażenie, że obie osoby są ofiarami tej wojny, i obu stronom należy współczuć. Tymczasem to kolejny przykład normalizacji rosyjskich zbrodni, które, na rozkaz Putina, popełniane są w Ukrainie codziennie - zarówno na żołnierzach, jak i na ludności cywilnej. 

Świat powoli daje przyzwolenie na udział rosyjskich artystów w życiu kulturalnym świata. Występy muzyków, rozgrywki sportowe, oscarowe filmy, udział w światowych konferencjach i debatach. A teraz, w prestiżowym konkursie fotografii prasowej, znalazł się rosyjski żołnierz. Leży w winiarni, prawdopodobniej tej, w jakiej produkowano słynne ukraińskie wino, lubiane na całym świecie, a która została zrównana z ziemią przez rosyjską artylerię. Jego cierpienie wzbudza współczucie. I zapominamy, kto jest tu agresorem.

Wiele osób, po wyzwoleniu z okupacji Buczy, mówiło: tego świat przecież Rosji nie wybaczy.

A później były odkryte masowe groby w lesie w Iziumie, żółta kuchnia w przepołowionym rosyjską rakietą bloku mieszkalnym w Dnipro, czy zasypywanie ukraińskich żołnierzy zakazaną przez Konwencję Genewską bronią fosforową. Dziś potężne bomby lotnicze, spadające na centrum Zaporoża, na nikim nie robią już wrażenia. Nocne ataki Szahedów na ukraińskie miasta traktowane są w kategorii kolejnego już “newsa z wojny”, która jest gdzieś daleko i nas przecież nie dotyczy. Tej nocy znowu zginęli niewinni ludzie. 

A jurorzy konkursu World Press Photo stawiają znak równości między ofiarami i agresorami, idąc w sukurs rosyjskiej propagandzie.

Zmienia dyskurs społeczny, uczłowiecza działania nieludzi, którzy bezwstydnie i systematycznie, każdego dnia i nocy, mordują takie sześciolatki jak Anhelina, ich matki i ojców. 

20
хв

Agresor i zaatakowany to nie są takie same ofiary wojny

Aldona Hartwińska

Wiadomość o wycofaniu się USA z Międzynarodowego Centrum Badania Zbrodni Agresji przeciwko Ukrainie, w skład którego wchodzili prokuratorzy zbierający wstępne dowody zbrodni popełnionych przez Rosjan, spadła jak grom z jasnego nieba. Rzeczniczka Białego Domu Caroline Leavitt w nieśmiałym komentarzu stwierdziła, że… nic o tej decyzji nie słyszała.

Tak czy inaczej, wpisuje się to w logikę przedłużającego się miesiąca miodowego administracji Donalda Trumpa z Władimirem Putinem. 47. prezydent USA wręcz pali się do zawarcia umowy z rosyjskim dyktatorem. Tak bardzo, że gotów jest przymknąć oko na fakt, że kwestie Ukrainy, irańskiego programu nuklearnego czy współpracy w zakresie syberyjskich minerałów będzie musiał załatwiać z prawdziwym zbrodniarzem wojennym.

Ciała cywilów na ulicy Jabłońskiej w Buczy. Zdjęcie: RONALDO SCHEMIDT/AFP/East News

Kiedy chodzi o okupantów z Federacji Rosyjskiej, nie wierzę w przyzwoite sądy. Wierzę w likwidację. Przemyślaną i podstępną. W grudniu ubiegłego roku Ukraińcy odczuli pewną satysfakcję po tym jak w Moskwie zlikwidowano Igora Kiryłowa, generała, który wydał rozkaz użycia broni chemicznej przeciwko ukraińskim żołnierzom. Kiedy opuszczał swój dom, w pobliżu wejścia eksplodowała hulajnoga.

„Urzędnik był odpowiedzialny za użycie broni chemicznej na wschodnim i południowym froncie Ukrainy. Z powodu rozkazu Kiriłłowa od początku wojny na pełną skalę odnotowano ponad 4800 przypadków użycia amunicji chemicznej przez wroga” – napisała Służba Bezpieczeństwa Ukrainy w jego nekrologu.

To na jego rozkaz okupanci zrzucali z dronów na punkty obrony Ukraińców amunicję z substancjami toksycznymi. Wielu żołnierzy trafiło do szpitala z poważnymi oparzeniami błon śluzowych i dróg oddechowych.

Likwidacja Kiryłowa była ciosem dla Putina znacznie cięższym niż zaoczne procesy, gdziekolwiek by one się nie odbywały

To po raz kolejny potwierdza, że to Rosjanie powinni bać się Ukraińców, Polaków, Litwinów – i wszystkich innych, w stronę których zwrócą swoje oczy i łapy – wszędzie. Na lądzie, na morzu czy w barach z alkoholem w pięciogwiazdkowych tureckich hotelach.

Polityczny stawka działań prezydenta Trumpa jest jasna. Jeśli zamierza odbywać zwycięskie spotkania z przywódcami Rosji, Iranu i Korei Północnej, z pewnością nie chce, aby zostali uznani za zbrodniarzy wojennych. W przeciwnym razie nie mógłby ściskać ich dłoni.

W otwartych źródłach można znaleźć informacje o tym, za co Stany Zjednoczone były odpowiedzialne w grupie, z której się wycofały: zapewniały pomoc logistyczną i pomagały naszym prokuratorom. Ale większość pracy spoczywa na ukraińskich ekspertach, których jest bardzo niewielu i którzy oprócz zbrodni wojennych badają też sprawy cywilne.

Jaki jest zakres tej pracy? Od początku inwazji na terytorium Ukrainy odnotowano ponad 150 000 rosyjskich zbrodni wojennych

Wszystkie te przypadki muszą zostać przynajmniej wniesione do jakiegoś sądu, by krewni torturowanych i zamordowanych otrzymali odszkodowanie i moralną satysfakcję. Pamiątkowy krzyż i drewniana kapliczka nie powinny być jedynymi śladami po ludobójstwie.

Dodajmy do tego jeszcze kilka nieprzyjemnych decyzji Stanów Zjednoczonych, które mogą tylko utwierdzić dyktatorów w przekonaniu, że „kto silny, ten ma rację”. Zaczęło się w lutym, gdy przedstawiciele USA na spotkaniu Core Group – krajów przygotowujących międzynarodowy trybunał dla Putina za jego zbrodnie wojenne w Ukrainie – odmówili nazwania Rosji „agresorem”. Co więcej, Waszyngton znienacka odmówił podpisania się pod oświadczeniem ONZ wspierającym integralność terytorialną Ukrainy i żądającym od Moskwy wycofania wojsk z okupowanych terytoriów.

Administracja Trumpa odmówiła też podpisania komunikatu G7 nazywającego Rosję „agresorem” w wojnie z Ukrainą z okazji trzeciej rocznicy wojny, przypadającej 24 lutego 2025 r.

„Europejscy urzędnicy obawiają się, że pochlebstwa pana Trumpa dla Putina mogą doprowadzić do tego, że rosyjski dyktator zostanie oszczędzony przed konsekwencjami swojej inwazji w ramach jakiegokolwiek porozumienia pokojowego” – napisała brytyjska gazeta „The Telegraph”.

Ostatnio na światło dzienne wypłynęła też inna sprawa. Otóż 43-letnia prokuratorka Jessica Aber, która prowadziła śledztwo w sprawie rosyjskich zbrodni wojennych, została znaleziona martwa w swoim domu. Przed dojściem Trumpa do władzy była członkinią zespołu Departamentu Sprawiedliwości USA badającego zbrodnie wojenne Rosji w Ukrainie. Prowadziła też przeciwko Rosjanom szereg dochodzeń w sprawie cyberprzestępczości i prania pieniędzy.

Gdy świadkowie zbrodni wojennych umierają, a uprowadzone dzieci są poddawane przez Rosję praniu mózgu, niezwykle trudno zebrać informacje o zbrodniach wojennych. A każdy stracony dzień to szansa dla zbrodniarzy na uniknięcie odpowiedzialności, wygodne życie i zdobywanie nowych doświadczeń dla kolejnych aktów ludobójstwa w przyszłych wojnach.

Ratownicy podczas ekshumacji w rejonie Iziumu. Fot: Evgeniy Maloletka/Associated Press/East News

Może się zdarzyć, że po jakimś czasie, gdy rozmowy pokojowe zakończą się fiaskiem, USA zmienią swoje nastawienie do Putina i Rosji. Jeśli jednak Waszyngton wycofuje się gdzieś z gry, oznacza to tylko jedno: kraje europejskie muszą być bardziej aktywne i twarde. Bo rosyjscy „bohaterowie” tzw. specjalnej operacji wojskowej, którzy dziś publikują filmiki pokazujące zabijanie ukraińskich jeńców na Donbasie, jutro mogą nadawać gdzieś z nadbałtyckich lasów.

Projekt jest współfinansowany przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności w ramach programu „Wspieraj Ukrainę”, realizowanego przez Fundację Edukacja dla Demokracji

20
хв

Nie będzie Norymbergi dla rosyjskich zbrodniarzy?

Marina Daniluk-Jarmolajewa

Możesz być zainteresowany...

Ексклюзив
20
хв

Wszystko jest kruche

Ексклюзив
20
хв

Agnieszka Holland: Światło jest w nas

Ексклюзив
20
хв

Wołodymyr Zełenski spotkał się z Donaldem Tuskiem i Andrzejem Dudą

Skontaktuj się z redakcją

Jesteśmy tutaj, aby słuchać i współpracować z naszą społecznością. Napisz do nas jeśli masz jakieś pytania, sugestie lub ciekawe pomysły na artykuły.

Napisz do nas
Article in progress