Zostań naszym Patronem
Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie. Nawet mały wkład się liczy.
Ustawienie sceny
Mariana Bezuhla, posłanka Sługi Narodu i członkini Komisji Bezpieczeństwa Narodowego, Obrony i Wywiadu Rady Najwyższej, pierwsza oddała strzały w kierunku Załużnego. Jej ostatnie posty na Facebooku wyglądają jak modelowa kampania dyskredytacji popularnego dowódcy wojskowego. Nawiasem mówiąc, jest on tak popularny, że notowania Załużnego są wyższe niż Zełenskiego, co oczywiście nie podoba się ukraińskiemu prezydentowi. Ataki Bezuhli nie pozostały niezauważone przez ukraińskie społeczeństwo, które zaczęło mówić o tym, że Zełenski chce się pozbyć Załużnego.
Sił Zbrojnych wydaje się być kluczowe dla Ukrainy, ale dokument w tej sprawie nie został jeszcze przyjęty. Wołodymyr Zełenski (prawo przewiduje, że to prezydent dekretem ogłasza mobilizację) przerzuca odpowiedzialność na wojskowych. Na grudniowym briefingu Zełenski wraz z szefem Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Serhijem Szaptałą dał do zrozumienia, że nie chodzi o liczby, ale jest gotowy do walki z tymi, którzy służą już w szeregach Sił Zbrojnych. Briefing poprzedziła wypowiedź Zełenskiego na konferencji prasowej: zapewnił, że nie podpisze ustawy przewidującej mobilizację kobiet, i zrzucił na wojskowych odpowiedzialność za chęć zmobilizowania 450-500 tys. mężczyzn w szeregi Sił Obronnych Ukrainy. Warto zauważyć, że tezę o mobilizacji kobiet promowała wspomniana Mariana Bezuhla - i kremlowska propaganda.
Konfliktu można było uniknąć w 2023 r., gdyby Zełenski i Załużny wspólnie wypowiedzieli się dla mediów i zapewnili, że będą współpracować aż do pokonania Rosji. Taki format nie tylko pozwoliłby uniknąć spekulacji politycznych, ale także nadałby impuls procesom mobilizacyjnym. Zamiast tego w pokoju, w którym mieli pracować Załużny i jego asystenci, znaleziono pluskwę. To tylko zwiększyło napięcie w stosunkach dwustronnych.
Jest jeszcze jedna ważna kwestia: ukraińskie prawo zezwala prezydentowi na odwołanie naczelnego dowódcy sił zbrojnych na podstawie rekomendacji ministra obrony. Źródła w Ministerstwie Obrony Ukrainy twierdzą, że taki wniosek już jest. Sugeruje to zachowanie ministra obrony Rustema Umerowa, który jest postrzegany jako urzędnik sprzyjający Zełenskiemu.
Żądania bez satysfakcji
Zeszłotygodniowe wydarzenia należy rekonstruować na podstawie doniesień wewnętrznych i publikacji zachodnich mediów, dla których konflikt Zełenskiego z Załużnym szybko stał się głównym tematem. Chciałbym również zwrócić uwagę na nieskrywaną radość Rosjan z powodu możliwego zwolnienia Załużnego. Oni doskonale zdają sobie sprawę, że taki konflikt może mieć negatywny wpływ na zdolności obronne Ukrainy.
29 stycznia Zełenski spotkał się z Załużnym i zaproponował mu napisanie listu rezygnacyjnego - lecz Załużny odmówił. Wszystko to szybko wyszło na jaw, a społeczeństwo zareagowało dość ostro. Perspektywa rezygnacji Załużnego nie budzi powszechnego entuzjazmu.
Pozwolę sobie na ważne osobiste wyjaśnienie: Załużny z pewnością nie należy do kategorii niezbędnych, ale nie można mu zarzucić, że nazbyt skupia się na budowaniu osobisty wizerunku. Jego wystąpienia w mediach były i są rzadkie, czego nie można powiedzieć o działalności informacyjnej szefa wywiadu Ukrainy Kiryła Budanowa. Załużny jest raczej skąpy w obietnicach. Jednak pod presją dymisji opublikował artykuł na CNN.com, który spotkał się ze znaczną sympatią za granicą. Omówił w nim perspektywy kontynuowania wojny i nakreślił priorytety rozwoju Sił Zbrojnych.
Jego nieliczne publikacje to: 1) jesienią 2022 r. wspólny artykuł z generałem Mychajło Zabrodskim na stronie agencji Ukrinform, 2) jesienią 2023 r. podwójna publikacja w The Economist. Obie charakteryzują się realistycznymi ocenami i gotowością wzięcia na siebie pełnej odpowiedzialności. Być może dlatego jednym z głównych zarzutów wobec Załużnego jest to, że obronił swoją rozprawę doktorską na zamkniętej radzie [jej temat i treść są tajemnicą państwową - red.]. Tyle że Załużny ma więcej niż jeden stopień naukowy i nie wygląda na fałszywego naukowca.
Generał Załużny może być sklasyfikowany jako żołnierz, który zdobył doświadczenie bojowe podczas wojny rosyjsko-ukraińskiej. Ta wojna zaczęła się dziesięć lat temu i żołnierze, którzy w niej walczyli, nie zmarnowali tego czasu. Popularność Załużnego w ukraińskim społeczeństwie nie jest sztuczna. Jest odzwierciedleniem wiary Ukraińców w zdolność Sił Zbrojnych do odparcia agresora.
Warto również zauważyć, że strach zespołu Zełenskiego przed możliwym udziałem Załużnego w wyborach jest irracjonalny, ponieważ dowódca wojskowy, znany również jako "Żelazny Generał", może szybko stracić popularność, jeśli dobrowolnie zrezygnuje.
Taktyka kontra strategia
Od rana 5 lutego mamy status quo. Zastępca sekretarza stanu USA Victoria Nuland odwiedziła Kijów, aby spotkać się z tymi, którzy mogli jej opowiedzieć o kryzysie z pierwszej ręki. Następnie z Waszyngtonu nadeszły słowa Jake'a Sullivana o "suwerennym prawie ukraińskich władz" do zmiany przywódców sił zbrojnych. Jest jednak mało prawdopodobne, by doradca ds. bezpieczeństwa narodowego USA mógł wyrazić stanowisko całego zagranicznego establishmentu w tej sprawie.
W wywiadzie dla włoskiego kanału telewizyjnego Rai1, wyemitowanym wieczorem 4 lutego, Zełenski potwierdził, że rozważa dymisję Załużnego. Przed wywiadem było posiedzenie Sztabu Naczelnego Wodza, na którym nie podjęto żadnych ważnych decyzji personalnych. W wywiadzie prezydent Ukrainy wypowiadał się ogólnikowo, mówiąc, że jest zainteresowany transformacjami na dużą skalę, które mogą (prawdopodobnie) wpłynąć na rząd i siły bezpieczeństwa. Sam Zełenski odwiedził ukraińskich wojskowych w regionie Zaporoża, demonstrując swoją gotowość do pełnienia funkcji naczelnego dowódcy.
Jednak dymisja Walerija Załużnego staje się bardzo możliwa. JPowodem może być utrata Awdijiwki, o którą od dawna toczą się zacięte walki. Jeśli zbiegnie się to w czasie z rozpatrzeniem przez Radę Najwyższą projektu ustawy o mobilizacji, cios dla Załużnego będzie potężny. Tyle że przerwa w jego karierze wojskowej może oznaczać wzrost wpływów politycznych.
Jewhen Magda to ukraiński politolog, historyk, dziennikarz, dyrektor Instytutu Polityki Światowej. Autor książek „Wojna hybrydowa. Przetrwaj i wygraj” oraz „Agresja hybrydowa Rosji: lekcje dla Europy”. Znalazł się w pierwszej dziesiątce ekspertów politycznych i analityków Ukrainy w rankingu edycji „Komentari” w 2020 roku.
Zostań naszym Patronem
Dołącz do nas i razem opowiemy światu inspirujące historie. Nawet mały wkład się liczy.
.avif)
.avif)
%2520(1).avif)
